Ο
διαρκής αγώνας έφερε και τα αποτελέσματα
Σεμπαϊδήν
Καραχότζα
Πολλές φορές μέχρι τώρα,
είτε μέσω άρθρων μου στον τοπικό τύπο είτε μέσω ομιλιών που αρκετά συχνά κάνω
ανά την Ελλάδα, έχω τονίσει πως το μειονοτικό ζήτημα της Θράκης είναι
πραγματικά ανεξάντλητο και μπορεί κανείς όχι ένα και δύο άρθρα αλλά τόνους
ολόκληρους να γράψει γι’ αυτό. Φυσικά για τις δράσεις του τουρκικού προξενείου
της Κομοτηνής από τη μια και την εγκληματική αδιαφορία της ελληνικής πολιτείας
από την άλλη έχω μιλήσει αρκετές φορές και πραγματικά δεν έχει κανένα νόημα να
επαναλαμβάνουμε διαρκώς τα ίδια πράγματα, άλλωστε λίγο πολύ ο καθένας μας
γνωρίζει κάποια πράγματα τόσο για τη μια όσο και για την άλλη μεριά και είναι
εύκολο να σχηματίσει τη δική του άποψη ως προς το συγκεκριμένο θέμα.
Εδώ όμως υπάρχει και ένα
άλλο ζήτημα: πέρα από το τι καλώς ή κακώς κάνει το τουρκικό προξενείο και το
ελληνικό κράτος, πρέπει να δούμε κάποια στιγμή τι έχουμε κάνει και τι άλλο
μπορούμε να κάνουμε εμείς οι ίδιοι, οι Έλληνες Πομάκοι της Θράκης. Διότι με το
να κατηγορούμε διαρκώς άλλους παράγοντες σαν κι αυτούς που αναφέρω πιο πάνω ναι
μεν βάζουμε κάποια πράγματα στη σωστή τους βάση αλλά δεν έρχονται τα επιθυμητά
αποτελέσματα, διότι αυτά μόνο μέσα από δράσεις και πρωτοβουλίες μπορούν να
έρθουν.
Έχουμε πετύχει άραγε κάτι
μέχρι σήμερα; Ασφαλώς ναι, ίσως όχι όσα θα θέλαμε αλλά σίγουρα δεν είμαστε στο
απόλυτο τίποτα. Θυμίζω εδώ πως μέχρι και πριν από μια δεκαετία περίπου η λέξη
«ΠΟΜΑΚΟΣ» ήταν σχεδόν απαγορευμένη στη Θράκη ενώ κύκλοι της μειονότητας και όχι
μόνο, αναφερόμενοι στους Πομάκους έλεγαν πως κάτι τέτοιο δεν υπάρχει καν πάνω
στη γη ενώ άλλοι όπως για παράδειγμα ο πρώην δήμαρχος Μύκης, ακόμα και δημόσια
έλεγαν πως η λέξη «Πομάκος» είναι βρισιά για τους μουσουλμάνους της Θράκης.
Το 2006 και μετά όμως ξαφνικά
και χωρίς να το περιμένει κανείς ξεπετάχτηκε μια χούφτα ανθρώπων, πέντε δέκα
στον αριθμό οι οποίοι θέλησαν να κάνουν το πρώτο βήμα ενάντια στον πλήρη
εκτουρκισμό των μουσουλμάνων της Θράκης και υπέρ της ανάδειξης των πολιτισμικών
ιδιαιτεροτήτων των Πομάκων της περιοχής. Κάτω από καθεστώς τρομοκρατίας και
ψυχολογικού πολέμου τότε οι άνθρωποι αυτοί δε σταμάτησαν, αντίθετα συνέχισαν
την προσπάθεια τους αυτή και σιγά σιγά οι 10 έγιναν 15, μετά 20 και πάει
λέγοντας και πλέον σήμερα που μιλάμε, οι άνθρωποι αυτοί είναι εκατοντάδες και
αποτελούν το γνωστό και ως κίνημα των Πομάκων.
Το ζητούμενο βέβαια ήταν
μέσα από την προσπάθεια αυτή να έρθουν και τα αποτελέσματα, μια προσπάθεια η
οποία δε στηρίχθηκε ποτέ από την ελληνική πολιτεία, αλλά παρόλα αυτά έφερε κάποια
αποτελέσματα. Καταρχήν, έστω και άτυπα, υπάρχει ήδη καταγεγραμμένο ένα μεγάλο
μέρος του πολιτιστικού πλούτου των Ελλήνων Πομάκων, λεξιλόγιο, παραδοσιακά
τραγούδια, πομάκικα παραμύθια και πολλά άλλα έχουν ήδη καταγραφεί και διασωθεί,
άσχετα αν ακόμα δεν υπάρχει επίσημη και αναγνωρισμένη πομάκικη γραφή.
Επίσης άρχισαν να εκδίδονται
και να κυκλοφορούν πομάκικες εφημερίδες, τις οποίες ζητούσαν και έπαιρναν
αρκετοί Πομάκοι, έστω και κρυφά μέσα σε φάκελο για να μην τους δουν οι
συγχωριανοί τους. Αργότερα και για πρώτη φορά στην ιστορία αυτού του τόπου,
υπήρξε και το τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων στην πομάκικη γλώσσα με όχι απλά
μεγάλη αλλά τεράστια αποδοχή από τους ίδιους τους Πομάκους. Όλα αυτά λοιπόν
είναι μερικά χειροπιαστά αποτελέσματα του αγώνα που θυμίζω ξεκίνησαν το πολύ
δέκα άνθρωποι.
Υπάρχει όμως και ένα ακόμα
αποτέλεσμα, πολύ μεγαλύτερο αν και ελάχιστοι το έχουν παρατηρήσει και ακόμα
λιγότεροι έχουν αναφερθεί σ’ αυτό. όλοι αυτοί που πριν από δέκα χρόνια είτε
έλεγαν πως λέξη «Πομάκος» δεν υπάρχει είτε τη λέξη αυτή τη χαρακτήριζαν ως
βρισιά, σήμερα παραδέχονται ακόμα και δημόσια την ύπαρξη Πομάκων στη Θράκη,
άσχετα βέβαια αν μιλάνε για Πομάκους οι οποίοι είναι ένα κομμάτι του μεγάλου
τουρκικού έθνους. Σημασία έχει πως πλέον, εκεί που δε δέχονταν ούτε λέξη για
Πομάκους, σήμερα αναγνωρίζουν την ύπαρξη κι αυτό επαναλαμβάνω το πέτυχαν μια
χούφτα άνθρωποι.
Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή
μερικών δεκάδων Πομάκων έχει και την άσχημη πλευρά της και αναφέρομαι στις
προσπάθειες που έγιναν και εξακολουθούν να γίνονται, από δεξιές κυρίως
παρατάξεις για πολιτικό καπέλωμα αυτού του αγώνα και δε σας κρύβω ότι σε
ορισμένες περιπτώσεις το κατάφεραν. Φυσικά με το πρόσχημα ότι δήθεν θέλουν να
στηρίξουν τη διάσωση και ανάδειξη των πολιτισμικής ιδιαιτερότητας των Πομάκων,
κατάφερναν ή τουλάχιστον προσπαθούσαν να παρουσιάσουν τον αγώνα αυτό ως
πρωτοβουλία δική τους, της παράταξης τους κι αυτό φυσικά μόνο κακό έκανε σε
εκείνους που ξεκίνησαν και συνεχίζουν αυτόν τον αγώνα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως το
δικό μου βασικό συμπέρασμα είναι πως όπου υπάρχει αγώνας, αργά ή γρήγορα
έρχονται και τα αποτελέσματα κι αυτό φάνηκε και στην περίπτωση της μιας χούφτας
Πομάκων, οι οποίοι με την πλάτη στον τοίχο και με εχθρούς γύρω τους δεν το
έβαλαν κάτω συνέχισαν να κάνουν αυτό που πίστευαν και πλέον δίκαια μιλάνε για
σταδιακή δικαίωση του αγώνα τους. Ένα αγώνας ο οποίος αν είχε έστω μια ελάχιστη
στήριξη σε επίπεδο κράτους και όχι παρακράτους θα είχε φέρει πολλαπλά
αποτελέσματα. Δυστυχώς, όμως, και παρά τα όσα έχουν ήδη γίνει μέχρι σήμερα, οι
άνθρωποι αυτοί, οι Πομάκοι της Θράκης εξακολουθούν να είναι μόνοι και να
παλεύουν μόνοι. Εύχομαι μόνο να μην απογοητευτούν κάποια στιγμή και να
συνεχίσουν αυτό που εδώ και χρόνια κάνουν. Ξέρω πως δεν είναι εύκολο, αλλά η
προσπάθεια αυτή πρέπει να έχει και συνέχεια.
Σ. Καραχότζα
