Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2013

«Είμαι Έλληνας σημαίνει περπατώ με το κεφάλι ψηλά»

  
Μεθοδευμένη διείσδυση τουρκικών εθίμων στη ζωή των Πομάκων Ελλήνων

Του Πομάκου δημοσιογράφου
Σεμπαϊδήν Καραχότζα

Δεν είναι η πρώτη και φαντάζομαι ούτε η τελευταία φορά που μέσα από αυτό εδώ το βήμα θα μιλήσω για τις μεθόδους εκτουρκισμού των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης που δυστυχώς εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες και οφείλω να ομολογήσω πως έχουν φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα, αφού μέρα με τη μέρα όλο και λιγότεροι συμπολίτες μου μουσουλμάνοι τολμούν να προφέρουν τη λέξη Πομάκος, ενώ την ίδια στιγμή όλο και περισσότεροι δείχνουν να ξεχνούν ή ακόμα και να μη γνωρίζουν τα ήθη και έθιμα των προγόνων τους, την πολιτιστική τους κληρονομιά δηλαδή.

Μέσα σε καιρούς οικονομικής κρίσης και μεγάλης φτώχειας ο καθένας θα μπορούσε να φανταστεί πως ο κυριότερος τρόπος για να εκτουρκιστούν οι Έλληνες Πομάκοι είναι το χρήμα, μιας και αυτό είναι που μας λείπει τόσο πολύ σήμερα. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Δε λέω πως τα χρήματα δεν είναι κομμάτι της μεγάλης προσπάθειας που καταβάλει η γειτονική χώρα να παρουσιάσει τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης ως τουρκική, αλλά σίγουρα η μέθοδος αυτή δεν είναι η βασικότερη. Ας μην ξεχνάμε πως μιλάμε για μια χώρα η οποία δίνει μεγάλη βαρύτητα στην εξωτερική της πολιτική, σε αντίθεση με τη δική μας χώρα η οποία κάνει το ακριβώς αντίθετο.

Επίσης υπάρχει και μια ακόμα πολύ σημαντική διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία: εμείς οι Έλληνες έχουμε μάθει να ρίχνουμε σήμερα τον σπόρο και να θέλουμε να φυτρώσει αύριο κιόλας ο καρπός, ενώ αντίθετα στην Τουρκία έχουν την υπομονή να ρίχνουν σήμερα τον σπόρο και να περιμένουν τον καρπό ακόμα και μετά από δεκαετίες κι αυτό ακριβώς κάνουν και στην εξωτερική τους πολιτική, ρίχνουν δηλαδή τους σπόρους χωρίς να βιάζονται να πάρουν τον καρπό.

……………………………………………………………………………….
«Μέσα από την καθημερινότητα

εκτουρκίζουν τους Έλληνες Πομάκους»
……………………………………………………………………………….


Έτσι λοιπόν, χρόνια πριν ξεκίνησαν την εφαρμογή του σχεδίου τους στη Θράκη, ένα σχέδιο που είχε έναν και μοναδικό στόχο ο οποίος δεν είναι άλλος από το να κάνουν τους εδώ μουσουλμάνους όσο το δυνατόν πιο Τούρκους.  Αυτό βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, δε μπορούσε να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη, χρειάζονταν υπομονή και μεθοδικότητα, δυο στοιχεία δηλαδή που τα διαθέτει και με το παραπάνω η Τουρκία. Ήξεραν οι υπεύθυνοι της εξωτερικής πολιτικής της γειτονικής μας χώρας πως για να αισθανθεί ο Έλληνας μουσουλμάνος Τούρκος έπρεπε να αρχίσει να κάνει στην καθημερινή του ζωή ότι και οι Τούρκοι κι αυτό ακριβώς προσπάθησαν να πετύχουν και σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό το έχουν ήδη πετύχει.

Ένα πολύ κλασικό παράδειγμα αποτελούν τα ονόματα των Ελλήνων μουσουλμάνων, ονόματα που κάποτε ήταν πέρα για πέρα μουσουλμανικά, βγαλμένα μέσα από το Κοράνι, ενώ σήμερα τα περισσότερα είναι εντελώς τουρκικά.  Αυτό φυσικά δεν έγινε από μόνο του αλλά κάποιοι προσπάθησαν και έπεισαν τους μουσουλμάνους της Θράκης πως τα μουσουλμανικά ονόματα των παππούδων τους είναι παλιομοδίτικα και πως πρέπει να τα αλλάξουν με νέα, πιο σύγχρονα ονόματα. Έτσι λοιπόν έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που κανένας σχεδόν μουσουλμάνος δε δίνει στο νεογέννητο παιδί του το όνομα Αχμέτ, Χασάν, Ιρφάν Αϊσέ, Εμινέ κλπ, γιατί όπως είπα και πριν τα θεωρούν παλιομοδίτικα για τα παιδιά τους. Γι’ αυτό οι περισσότεροι πλέον επιλέγουν ονόματα τουρκικά για τα παιδιά τους, ονόματα όπως το Γιουλμπεγιάζ, το Σενγιούλ, το Σεβγιούλ, το Αϊτζάν, το Ερτζάν κλπ που δεν έχουν την παραμικρή σχέση με το Κοράνι και γενικότερα με τη θρησκεία των μουσουλμάνων.

Επειδή όμως η αλλαγή των ονομάτων από μουσουλμανικά σε τουρκικά προφανώς δεν είναι αρκετή για να νιώσουν Τούρκοι οι μουσουλμάνοι της Θράκης, η γειτονική χώρα μέσω των εδώ πρακτόρων της φυσικά φρόντισε να βάλει για τα καλά πολλά ακόμα τουρκικά στοιχεία στην καθημερινότητα των Ελλήνων μουσουλμάνων και συγκεκριμένα φρόντισε να αντικαταστήσει πολλά από τα πομάκικα ήθη και έθιμα με τουρκικά. Σαν παράδειγμα θα σας αναφέρω τον εορτασμό των γενεθλίων που είναι μια εντελώς ξενόφερτη συνήθεια για τους Πομάκους μουσουλμάνους. Όσοι έχετε ασχοληθεί γενικότερα με το μειονοτικό ζήτημα της Θράκης θα γνωρίζετε πολύ καλά πως οι Πομάκοι δε γιορτάζουν κάθε χρόνο τα γενέθλια τους, αλλά μόνο μια φορά κι αυτή η μοναδική φορά είναι λίγες μέρες μετά τη γέννηση του παιδιού.

Ωστόσο, εδώ και σχεδόν μια δεκαετία έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι μουσουλμάνοι της Θράκης που ειδικά τα γενέθλια των παιδιών τους τα γιορτάζουν κάθε χρόνο.  Έβαλαν δηλαδή στην καθημερινή τους ζωή μια τουρκική συνήθεια. Και λέω τουρκική διότι κατά το σβήσιμο των κεριών δε λένε το γνωστό ελληνικό τραγουδάκι αλλά το αντίστοιχο τουρκικό.  Μπορεί σε ορισμένους από εσάς όλα αυτά να φαίνονται εντελώς ασήμαντα αλλά δυστυχώς έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη στροφή των Ελλήνων μουσουλμάνων προς τη γειτονική χώρα κι αυτό διότι όταν με τον τρόπο σου καταφέρνεις να κάνεις κάποιον να συμπεριφέρεται στην καθημερινή του ζωή σαν Τούρκος είναι θέμα χρόνου να καταφέρεις να τον πείσεις κιόλας πως είναι Τούρκος. Παρόμοια παραδείγματα διείσδυσης ξενόφερτων ηθών και εθίμων στην καθημερινότητα των Πομάκων θα μπορούσα να αναφέρω πολλά, αλλά εδώ αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι τα παραδείγματα αλλά το αποτέλεσμα, το οποίο δυστυχώς είναι πολύ πιο άσχημο απ’ ότι φαντάζεστε.  

Μια συνηθισμένη ερώτηση που δέχομαι σχεδόν μετά από κάθε παρόμοιο άρθρο μου είναι το πώς μπορεί να αλλάξει όλη αυτή η κατάσταση, αλλά όσες φορές κι αν δεχτώ αυτή την ερώτηση η απάντηση θα είναι πάντα μία. Μόνο οι ίδιοι οι Πομάκοι μπορούν να αλλάξουν την υφιστάμενη αυτή κατάσταση, μόνο οι ίδιοι οι Πομάκοι πρέπει και μπορούν να καταλάβουν πως όλα αυτά είναι πολιτικά παιχνίδια που παίζονται στη δική τους πλάτη και στην πλάτη των παιδιών τους, μόνο οι ίδιοι οι Πομάκοι μπορούν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους και να αποφασίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Αν δεν το θελήσουν οι ίδιοι τότε κανένας άλλος δε μπορεί να βοηθήσει.

Θα ήθελα πολύ τις γιορτινές αυτές μέρες να μιλήσω για πιο ευχάριστα πράγματα, να περιγράψω μια πολύ διαφορετική, πολύ πιο όμορφη πραγματικότητα, αλλά όπως ξέρετε η πραγματικότητα είναι μία και δε μπορούμε να την τροποποιούμε εμείς ανάλογα με τις επιθυμίες και τα συναισθήματα μας. Εγώ το μόνο που μπορώ να κάνω και θα το κάνω είναι να είμαι εδώ για να γράφω όσα κάποιοι άλλοι δεν τολμούν ούτε καν να σκεφτούν και για όλα εκείνα που κάνουν πως δε βλέπουν. Ελπίζω και εύχομαι για όλο τον κόσμο το νέο έτος να είναι έστω λίγο καλύτερο από το περασμένο, εύχομαι μέσα στο 2014 να ανακτήσουμε την χαμένη μας αξιοπρέπεια που δυστυχώς μας την έχουν ποδοπατήσει. Η ταπείνωση είναι κάτι που δεν ταιριάζει στον Έλληνα. Είμαι Έλληνας σημαίνει περπατώ με το κεφάλι ψηλά κι αυτή ακριβώς είναι η δική μου ευχή και στόχος για το νέο έτος, το κεφάλι ψηλά.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ

Σ. Καραχότζα


    



Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2013

Yevásh vórvi bórzho da si dóydesh =Σπεύδε βραδέως (Pomak proverb)


ΣΥΛΛΟΓΗ 
ΠΟΜΑΚΙΚΩΝ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ

Ródi me da te mâso
Γέννησε με να σου μοιάσω
(Το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά θα πέσει)

Sadakó dái bannómu, kïsmet da náydesh
Ελεημοσύνη δώσε σε κάποιον  τύχη να σε βρει

Sâkvo ofchínka za nazhínka
Κάθε πρόβατο από το πόδι του κρέμεται (όταν το σφάζουν)
(Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του δρόμο)

Sas chúzdine nógï bórzhï she ftásash, sas tvóte nógï mlógu she argísash
Με ξένα πόδια γρήγορα θα φτάσεις, με τα δικά σου πολύ θα αργήσεις

Sas súhono dórvo i suróhono gorí

Μαζί με το ξερό ξύλο και το χλωρό καίγεται.

Spoméni valkáte da ti dóyde na pragáte
Θυμήσου το λύκο για να σου έρθει στην πόρτα
(Όταν κουτσομπολεύεις κάποιον, εμφανίζεται μπροστά σου)

Stárata magáre sas stárata samáre
Ο παλιός γάιδαρος με παλιό σαμάρι
(παλιός γάιδαρος καινούργια περπατησιά δε μαθαίνει)

Tazé parî tazé so yedót
Τα φρέσκα λεφτά φρέσκα τρώγονται
(Μόλις έχεις πάρει λεφτά γρήγορα τα σκορπάς)

Valkît sa koznáta farníl i húyet si ye ne farníl

Ο λύκος το μαλλί του πέταξε και τις συνήθειες του δεν τις πέταξε
(Δεν αλλάζουμε εύκολα- παλιός γάιδαρος καινούργια περπατησιά δε μαθαίνει)

Vóri u fukaró da sa nayedés hléba, vóri u zengíne da ta príbiyet at sópa
Πήγαινε σε φτωχό να χορτάσεις ψωμί, πήγαινε σε πλούσιο να σε σκοτώσουν στο ξύλο

 

Yevásh kon agá ta póhne, léka si ne nahódesh

To ήσυχο άλογο αν σε κλωτσήσει, φάρμακο δε βρίσκεις
(Τα σιγανά ποταμάκια να φοβάσαι)

Yevásh múle da to póhne do gech da to bolí.
Το ήσυχο μουλάρι αν σε κλωτσήσει μέχρι αργά θα σε πονάει
(όπως το προηγούμενο)

Yevásh vórvi bórzho da si dóydesh
Αργά πήγαινε γρήγορα για να φτάσεις

Zhîvi  magáre da yedésh zeléna trévo
Ζήσε γάιδαρε να φας πράσινο χορτάρι
(ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι)

Zhîyen mlógu íshte, i múchkuna gubí
Όποιος πολλά θέλει, και τα λίγα χάνει

Zhîyen néma akîla íma nógi
Όποιος δεν έχει μυαλό έχει πόδια

Zhîyen sa ne mîye tóy mlógu bîye
Όποιος δεν πλένεται αυτός πολύ βρωμάει

Zhóno kúche láe ne hápe
Σκυλί που γαβγίζει δε δαγκώνει

Zhóna bórzha astaréva bórzha
Όποια βιάζεται, γερνάει γρήγορα

Ζa da nahráni máyka déteno trâbava da pláche

Για να ταΐσει η μάνα το παιδί πρέπει να κλάψει



* Από το βιβλίο του Νικολάου Θ. Κόκκα «Uchem so Pomátsko – Μαθήματα Πομακικής Γλώσσας»  τεύχος  Β’, Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης 2004.


Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013

Náni mi náni, maychíno (παραδοσιακό πομάκικο νανούρισμα)




Náni mi náni, maychíno
Νάνι μου, νάνι,  της μανούλας σου
(νανούρισμα)


Náni mi náni, maychíno
Maychíno móyo, máhichko.

Νάνι μου, νάνι,  της μανούλας σου
Της μανούλας σου μικρούλι μου


Maychíno móyo máhichko
Maychíno móyo húbofko.

Της μανούλας σου μικρούλι μου
Της μανούλας σου ομορφούλι μου


Máychiti, móyo, da stánesh
Da stánesh, móyo, gulâmchek

Της μανούλας σου, δικό μου, να γίνεις
Να γίνεις, δικό μου, μεγάλο


Da stánesh, móyo, gulâmchek
Máychiti yizmét da právish

Να γίνεις, δικό μου, μεγάλο
Τη μανούλα σου να υπηρετείς


Máychiti yizmét da právish
I máykati, móyo, da glédash.

Τη μανούλα σου να υπηρετείς

Και τη μάνα σου, δικό μου, να κοιτάς.



* Από τo cd  «Πομάκικα Τραγούδια από την ορεινή Ξάνθη με τη μοναδική φωνή της Νερμάν Μολλά», που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2006 από το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης.

Μπορείτε να προμηθευτείτε το cd από το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης στην Ξάνθη
οδός Μ. Μπότσαρη αρ. 20.


Πληροφορίες:



Τηλέφωνο25410 73808

Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2013

Ένα δημοφιλές πομάκικο τραγούδι: «Κοίτα με, κοίτα, αγάπη μου»


Από το cd του ΠΑΚΕΘΡΑ:
«Πομάκικα Τραγούδια από την ορεινή Ξάνθη
με τη μοναδική φωνή της Νερμάν Μολλά»*

ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
ΣΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΑ

Gléday me, gléday, lûbe


Gléday me, gléday, lûbe
Gléday me, gléday
Gléday me, gléday éy pîrvo lûbe
Da se naglédash.

Da se naglédash, lûbe
Da se naglédash,
Néska sam túka, éy pîrvo lûbe
Yútre me néma.

Ya yútre pódam, lûbe
Ya yútre pódam
Ya yútre pódam, éy pîrvo lûbe
Niz bâla râka.

Niz bâla râka, lûbe
Niz bâla râka
Niz bâla râka, éy pîrvo lûbe
Nah kasabîna.

Rátsey, porátsey, lûbe
Rátsey, porátsey,
Rátsey, porátsey, éy pîrvo lûbe
Kaná da ti kúpem?

Kúpi mi, kúpi, lûbe
Kúpi mi, kúpi,
Kúpi mi, kúpi, éy pîrvo lûbe,
Srébaren pórsten.

Yagá si dóydesh, lûbe
Yagá si dóydesh
Yagá si dóydesh, éy pîrvo lûbe,
ména da zémesh

Ména da zémesh, lûbe
Ména da zémesh,
Ména da zémesh, éy pîrvo lûbe,
Yizmét da ti stórem.


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Κοίτα με, κοίτα, αγάπη μου


Κοίτα με, κοίτα, αγάπη μου
Κοίτα με, κοίτα
Κοίτα με, κοίτα, έι πρώτη μου αγάπη
Να κοιτάς μέχρι να χορτάσεις.

Να κοιτάς μέχρι να χορτάσεις
Να κοιτάς μέχρι να χορτάσεις
Σήμερα είμαι εδώ, έι πρώτη μου αγάπη
Αύριο δεν είμαι.

Εγώ αύριο πηγαίνω, αγάπη μου
Εγώ αύριο πηγαίνω
Εγώ αύριο πηγαίνω, έι πρώτη μου αγάπη
Στο άσπρο ποτάμι.
  
Στο άσπρο ποτάμι, αγάπη μου
Στο άσπρο ποτάμι
Στο άσπρο ποτάμι, έι πρώτη μου αγάπη
Στην πόλη.

Πες, παράγγειλε, αγάπη μου,
Πες, παράγγειλε,
Πες, παράγγειλε, έι πρώτη μου αγάπη
Τι να σου αγοράσω;

Αγόρασέ μου, αγόρασε, αγάπη μου
Αγόρασέ μου, αγόρασε,
Αγόρασέ μου, έι πρώτη μου αγάπη
Μεσαίο δαχτυλίδι.

Όταν έρθεις, αγάπη μου,
Όταν έρθεις
Όταν έρθεις, έι πρώτη μου αγάπη
Εμένα να πάρεις.

Εμένα να πάρεις, αγάπη μου
Εμένα να πάρεις,
Εμένα να πάρεις, έι πρώτη μου αγάπη

Υπηρεσία να σου κάνω.



* To cd  «Πομάκικα Τραγούδια από την ορεινή Ξάνθη με τη μοναδική φωνή της Νερμάν Μολλά» κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2006 από το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης.

Μπορείτε να προμηθευτείτε το cd
από το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης στην Ξάνθη
οδός Μ. Μπότσαρη αρ. 20.


Πληροφορίες:



Τηλέφωνο:

25410 73808