Μαθαίνω πομάκικα – ΜΑΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
Από το βιβλίο: UCHEM SO POMATSKO: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, τόμος Α’ – Ξάνθη 2004, Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης.
------------------------------------------------------------------------------------
ΚΕΙΜΕΝΟ
DECHYÁNA IGRÓT NA GRADÍNONO
Τα παιδιά παίζουν στην αυλή
Razvídeli so adín húbof den. Dechyána némot mechíte. Zbírot so faf annó gradíno da igrót. Gradínana ye yátse shuróka i tsísta. Móskïne dechyá íshtot da igrót tópa. Zhóntskïne íshtot da so fíret. Nermán i Nejilâ póyet na vrisâne da pyót vódo. Na pótene srâshtot Erkána. Kázavot mu óti druzíne móski igrót tópa na gradínono. Erkán fîrka bórzho. Yátse mu arésava da igró tópa. Na kráy gradínono íma annó stáro magáre. Dechyána yâhot na magáreno i rûkot:
- Izí ye náshoto kóne! Gulâmo ye i yáko!
Magáreno revé i íshte da nabíe. Annó chórno kúche ye zafátilo da háfka óti slúsha magáreno da revé. Ikí sahát sétne Nermánkinana máyka dahóde da si ye rûka. Trâbava da varvôt na mâstono na rábato. Nermán hüch ne íshte da astáe igranyéno alá trâbava da íde sas máyko yi.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ξημέρωσε μία όμορφη μέρα. Τα παιδιά δεν έχουν σχολείο. Συγκεντρώνονται σε μία αυλή για να παίξουν. Η αυλή είναι πολύ φαρδιά και καθαρή. Τα αγόρια θέλουν να παίξουν μπάλα. Τα κορίτσια θέλουν κυνηγητό. Η Νερμάν και η Νετζιλέ πηγαίνουν στη βρύση να πιουν νερό. Στο δρόμο συναντούν τον Ερκάν. Τού λένε ότι τα άλλα αγόρια παίζουν μπάλα στην αυλή. Ο Ερκάν τρέχει γρήγορα. Πολύ του αρέσει να παίζει μπάλα. Στην άκρη της αυλής υπάρχει ένα γέρικο γαϊδούρι. Τα παιδιά καβαλάνε το γάιδαρο και φωνάζουν:
- Αυτό είναι το άλογό μας. Είναι μεγάλο και δυνατό!
Ο γάιδαρος γκαρίζει και θέλει να φύγει. Ένα μαύρο σκυλί αρχίζει να γαβγίζει επειδή ακούει το γάιδαρο να γκαρίζει. Δύο ώρες μετά η μητέρα της Νερμάν πηγαίνει να τη φωνάξει. Πρέπει να πάνε στο χωράφι στη δουλειά. Η Νερμάν καθόλου δε θέλει να αφήσει το παιχνίδι αλλά πρέπει να πάει μαζί με τη μητέρα της.
---------
Λεξιλόγιο
razvídeli so= ξημέρωσε
den= μέρα
dechyána= τα παιδιά (ενικός αριθμός déte=παιδί)
mechít= σχολείο
zbírot so= μαζεύονται (ρ. zbírom)
gradína= αυλή
shuróka= φαρδιά
tsist= καθαρός
móskïne dechyá= τα αρσενικά παιδιά/αγόρια
zhóntskïne= τα θηλυκά
top= μπάλα
póyet= πηγαίνουν (ρ. pódem)
vris= βρύση
vódo, vodá= νερό
srâshtot= συναντούν (ρ. srâshtom)
óti= επειδή, γιατί, ότι
drúzi= άλλοι
fîrka= τρέχει (ρ. fîrkom)
bórzho= γρήγορα
arésava mi= μου αρέσει
na kráy= στην άκρη
stáro= παλιό, γέρικο
magáre= γάιδαρος
yâhom= καβαλάω, επιβιβάζομαι
rûkot= φωνάζουν (ρ. rûkom)
izí= αυτό
yáko= γερό, δυνατό
revé= γκαρίζει (ρ. révem)
da nabíe= να φύγει (ρ. nabívom)
kúche= σκύλος
zafátilo= άρχισε (ρ. zafátom)
háfka= γαυγίζει (ρ. háfkom)
slúsha= ακούει (ρ. shlúshom)
ikí= δύο (επίσης: dve)
sahát= ώρα, ρολόι
sétne= μετά, ύστερα
dahóde= έρχεται (ρ. dahódem)
trâbava= χρειάζεται, πρέπει
mâsto= χωράφι
hüch= καθόλου
astáem= αφήνω
ígránye= παιχνίδι
pishtélka= φλογέρα
-------------------------
ΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΣΗ
Razvídeli so adín húbof den.
Dechyána so zbírot faf annó gradíno da igrót.
Móskïne dechyá íshtot da igrót tópa.
Nermán i Nejilâ póyet na vrisâne da pyót vódo.
Izí ye náshoto kóne! Gulâmo ye i yáko!
Nermán hüch ne íshte da astáe igranyéno.
-----------------------
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
ΤΑ ΓΕΝΗ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΑΡΣΕΝΙΚΟ
húbof –καλός
kámaton - ωραίος
visók – ψηλός
chóran – μαύρος
míchek – μικρός
skop – ακριβός
debél – χοντρός
ténak – λεπτός
ΘΗΛΥΚΟ
húbava –καλή
kámatna – ωραία
visóka – ψηλή
chórna – μαύρη
míchka – μικρή
skapá – ακριβή
debéla – χοντρή
ténka – λεπτή
ΟΥΔΕΤΕΡΟ
húbavo – καλό
kámatno – ωραίο
visóko – ψηλό
chórno – μαύρο
míchko – μικρό
skópo – ακριβό
debélo – χοντρό
ténko - λεπτό
Η ΕΚΦΡΑΣΗ «íma» (υπάρχει)
Íma= υπάρχει
Íma li? = Υπάρχει;
Néma= Δεν υπάρχει
Παραδείγματα:
Íma dva kitápeve na mátsono= Υπάρχουν δύο βιβλία στο τραπέζι
Íma li annó kóte pad mátsono? = Υπάρχει μία γάτα κάτω από το τραπέζι;
Néma insána vótre faf kóshtono= Δεν υπάρχουν άνθρωποι μέσα στο σπίτι
ΤΟ ΡΗΜΑ «ΘΕΛΩ» (íshtom)
ΚΑΤΑΦΑΣΗ
Ya íshtom
Tï íshtish
Tóy íshte
Tya íshte
To íshte
Nîye íshteme
Vîye íshtete
Tíye íshtot
ΕΡΩΤΗΣΗ
Ya íshtom li?
Tï íshtish li?
Tóy íshte li?
Tya íshte li?
To íshte li?
Nîye íshteme li?
Vîye íshtete li?
Tíye íshtot li?
ΑΡΝΗΣΗ
Ya ne íshtom
Tï ne íshtish
Tóy ne íshte
Tya ne íshte
To ne íshte
Nîye ne íshteme
Vîye ne íshtete
Tíye ne íshtot
-------------------------------
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
Dúmite Pomátskο! Μιλήστε πομάκικα!
- Yéla sas móne! = Έλα μαζί μου!
- Óstavi mo na raháte! = Άσε με στην ησυχία μου!
- Katrí ye izí? = Ποιος είναι αυτός;
- Tóy ye Yani = Αυτός είναι ο Γιάννης.
- Bórzho! = Γρήγορα!
- Kakná stánava?= Τι έγινε;
- Pómagni! = Βοήθεια!
- Kakná upáti? = Τι έπαθες;
- Arésava li ti da pyésh cháe? = Σου αρέσει να πίνεις τσάι;
- Ne arésava mi hüch! = Δε μου αρέσει καθόλου!
- Payésh li kugána rábatish? = Τραγουδάς όταν δουλεύεις;
- Nanagá póyem = Μερικές φορές τραγουδώ
- Íshtesh li da znosh Ingilískïy? = Θέλεις να ξέρεις αγγλικά;
- Ho, íshtom da dúmem Ingilískïy = Ναι, θέλω να μιλάω αγγλικά.
- Kakná she práite bu akshám? = Τι θα κάνετε απόψε;
- She varvíme na kasabóno = Θα πάμε στην πόλη.
- Kólku déti ímash? = Πόσα παιδιά έχεις;
- ‘Imom dve déti= Έχω δυο παιδιά
- Bâgay ! = Φύγε!
- Óti da bâgom ? = Γιατί να φύγω;
-----------------------------------------------------------------------
Από το βιβλίο: UCHEM SO POMATSKO: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, τόμος Α’ – Ξάνθη 2004, Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται συνολικά 25 μαθήματα για την εκμάθηση της γλώσσας των Πομάκων της ορεινής Ξάνθης.
Το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης, που εξέδωσε το βιβλίο αυτό, βρίσκεται στην Ξάνθη: Μπότσαρη 20 - ΤΘ 102- 67100, τηλ. 25410-73808, Ηλεκτρονική διεύθυνση:vaival@duth.civil.gr.
Από το βιβλίο: UCHEM SO POMATSKO: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, τόμος Α’ – Ξάνθη 2004, Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης.
------------------------------------------------------------------------------------
ΚΕΙΜΕΝΟ
DECHYÁNA IGRÓT NA GRADÍNONO
Τα παιδιά παίζουν στην αυλή
Razvídeli so adín húbof den. Dechyána némot mechíte. Zbírot so faf annó gradíno da igrót. Gradínana ye yátse shuróka i tsísta. Móskïne dechyá íshtot da igrót tópa. Zhóntskïne íshtot da so fíret. Nermán i Nejilâ póyet na vrisâne da pyót vódo. Na pótene srâshtot Erkána. Kázavot mu óti druzíne móski igrót tópa na gradínono. Erkán fîrka bórzho. Yátse mu arésava da igró tópa. Na kráy gradínono íma annó stáro magáre. Dechyána yâhot na magáreno i rûkot:
- Izí ye náshoto kóne! Gulâmo ye i yáko!
Magáreno revé i íshte da nabíe. Annó chórno kúche ye zafátilo da háfka óti slúsha magáreno da revé. Ikí sahát sétne Nermánkinana máyka dahóde da si ye rûka. Trâbava da varvôt na mâstono na rábato. Nermán hüch ne íshte da astáe igranyéno alá trâbava da íde sas máyko yi.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ξημέρωσε μία όμορφη μέρα. Τα παιδιά δεν έχουν σχολείο. Συγκεντρώνονται σε μία αυλή για να παίξουν. Η αυλή είναι πολύ φαρδιά και καθαρή. Τα αγόρια θέλουν να παίξουν μπάλα. Τα κορίτσια θέλουν κυνηγητό. Η Νερμάν και η Νετζιλέ πηγαίνουν στη βρύση να πιουν νερό. Στο δρόμο συναντούν τον Ερκάν. Τού λένε ότι τα άλλα αγόρια παίζουν μπάλα στην αυλή. Ο Ερκάν τρέχει γρήγορα. Πολύ του αρέσει να παίζει μπάλα. Στην άκρη της αυλής υπάρχει ένα γέρικο γαϊδούρι. Τα παιδιά καβαλάνε το γάιδαρο και φωνάζουν:
- Αυτό είναι το άλογό μας. Είναι μεγάλο και δυνατό!
Ο γάιδαρος γκαρίζει και θέλει να φύγει. Ένα μαύρο σκυλί αρχίζει να γαβγίζει επειδή ακούει το γάιδαρο να γκαρίζει. Δύο ώρες μετά η μητέρα της Νερμάν πηγαίνει να τη φωνάξει. Πρέπει να πάνε στο χωράφι στη δουλειά. Η Νερμάν καθόλου δε θέλει να αφήσει το παιχνίδι αλλά πρέπει να πάει μαζί με τη μητέρα της.
---------
Λεξιλόγιο
razvídeli so= ξημέρωσε
den= μέρα
dechyána= τα παιδιά (ενικός αριθμός déte=παιδί)
mechít= σχολείο
zbírot so= μαζεύονται (ρ. zbírom)
gradína= αυλή
shuróka= φαρδιά
tsist= καθαρός
móskïne dechyá= τα αρσενικά παιδιά/αγόρια
zhóntskïne= τα θηλυκά
top= μπάλα
póyet= πηγαίνουν (ρ. pódem)
vris= βρύση
vódo, vodá= νερό
srâshtot= συναντούν (ρ. srâshtom)
óti= επειδή, γιατί, ότι
drúzi= άλλοι
fîrka= τρέχει (ρ. fîrkom)
bórzho= γρήγορα
arésava mi= μου αρέσει
na kráy= στην άκρη
stáro= παλιό, γέρικο
magáre= γάιδαρος
yâhom= καβαλάω, επιβιβάζομαι
rûkot= φωνάζουν (ρ. rûkom)
izí= αυτό
yáko= γερό, δυνατό
revé= γκαρίζει (ρ. révem)
da nabíe= να φύγει (ρ. nabívom)
kúche= σκύλος
zafátilo= άρχισε (ρ. zafátom)
háfka= γαυγίζει (ρ. háfkom)
slúsha= ακούει (ρ. shlúshom)
ikí= δύο (επίσης: dve)
sahát= ώρα, ρολόι
sétne= μετά, ύστερα
dahóde= έρχεται (ρ. dahódem)
trâbava= χρειάζεται, πρέπει
mâsto= χωράφι
hüch= καθόλου
astáem= αφήνω
ígránye= παιχνίδι
pishtélka= φλογέρα
-------------------------
ΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΣΗ
Razvídeli so adín húbof den.
Dechyána so zbírot faf annó gradíno da igrót.
Móskïne dechyá íshtot da igrót tópa.
Nermán i Nejilâ póyet na vrisâne da pyót vódo.
Izí ye náshoto kóne! Gulâmo ye i yáko!
Nermán hüch ne íshte da astáe igranyéno.
-----------------------
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
ΤΑ ΓΕΝΗ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΑΡΣΕΝΙΚΟ
húbof –καλός
kámaton - ωραίος
visók – ψηλός
chóran – μαύρος
míchek – μικρός
skop – ακριβός
debél – χοντρός
ténak – λεπτός
ΘΗΛΥΚΟ
húbava –καλή
kámatna – ωραία
visóka – ψηλή
chórna – μαύρη
míchka – μικρή
skapá – ακριβή
debéla – χοντρή
ténka – λεπτή
ΟΥΔΕΤΕΡΟ
húbavo – καλό
kámatno – ωραίο
visóko – ψηλό
chórno – μαύρο
míchko – μικρό
skópo – ακριβό
debélo – χοντρό
ténko - λεπτό
Η ΕΚΦΡΑΣΗ «íma» (υπάρχει)
Íma= υπάρχει
Íma li? = Υπάρχει;
Néma= Δεν υπάρχει
Παραδείγματα:
Íma dva kitápeve na mátsono= Υπάρχουν δύο βιβλία στο τραπέζι
Íma li annó kóte pad mátsono? = Υπάρχει μία γάτα κάτω από το τραπέζι;
Néma insána vótre faf kóshtono= Δεν υπάρχουν άνθρωποι μέσα στο σπίτι
ΤΟ ΡΗΜΑ «ΘΕΛΩ» (íshtom)
ΚΑΤΑΦΑΣΗ
Ya íshtom
Tï íshtish
Tóy íshte
Tya íshte
To íshte
Nîye íshteme
Vîye íshtete
Tíye íshtot
ΕΡΩΤΗΣΗ
Ya íshtom li?
Tï íshtish li?
Tóy íshte li?
Tya íshte li?
To íshte li?
Nîye íshteme li?
Vîye íshtete li?
Tíye íshtot li?
ΑΡΝΗΣΗ
Ya ne íshtom
Tï ne íshtish
Tóy ne íshte
Tya ne íshte
To ne íshte
Nîye ne íshteme
Vîye ne íshtete
Tíye ne íshtot
-------------------------------
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
Dúmite Pomátskο! Μιλήστε πομάκικα!
- Yéla sas móne! = Έλα μαζί μου!
- Óstavi mo na raháte! = Άσε με στην ησυχία μου!
- Katrí ye izí? = Ποιος είναι αυτός;
- Tóy ye Yani = Αυτός είναι ο Γιάννης.
- Bórzho! = Γρήγορα!
- Kakná stánava?= Τι έγινε;
- Pómagni! = Βοήθεια!
- Kakná upáti? = Τι έπαθες;
- Arésava li ti da pyésh cháe? = Σου αρέσει να πίνεις τσάι;
- Ne arésava mi hüch! = Δε μου αρέσει καθόλου!
- Payésh li kugána rábatish? = Τραγουδάς όταν δουλεύεις;
- Nanagá póyem = Μερικές φορές τραγουδώ
- Íshtesh li da znosh Ingilískïy? = Θέλεις να ξέρεις αγγλικά;
- Ho, íshtom da dúmem Ingilískïy = Ναι, θέλω να μιλάω αγγλικά.
- Kakná she práite bu akshám? = Τι θα κάνετε απόψε;
- She varvíme na kasabóno = Θα πάμε στην πόλη.
- Kólku déti ímash? = Πόσα παιδιά έχεις;
- ‘Imom dve déti= Έχω δυο παιδιά
- Bâgay ! = Φύγε!
- Óti da bâgom ? = Γιατί να φύγω;
ΟΠΤΙΚΟ-ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Τώρα δείτε το μάθημα σε βίντεο
για καλύτερη εκμάθηση των νέων φράσεων.
ΒΙΝΤΕΟ-ΜΑΘΗΜΑ 3
Από το βιβλίο: UCHEM SO POMATSKO: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, τόμος Α’ – Ξάνθη 2004, Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται συνολικά 25 μαθήματα για την εκμάθηση της γλώσσας των Πομάκων της ορεινής Ξάνθης.
Το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης, που εξέδωσε το βιβλίο αυτό, βρίσκεται στην Ξάνθη: Μπότσαρη 20 - ΤΘ 102- 67100, τηλ. 25410-73808, Ηλεκτρονική διεύθυνση:vaival@duth.civil.gr.
