Σπουδές στον λαϊκό πολιτισμό, τη γλώσσα και την ιστορία των Πομάκων

 

Εκπαιδευτικό σεμινάριο

«Σπουδές  στον λαϊκό πολιτισμό, τη γλώσσα και την ιστορία των Πομάκων» 

Στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης

στην Ξάνθη

 

Το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πομάκων Ν. Ξάνθης, διοργανώνει εκπαιδευτικό σεμινάριο με τίτλο: «Σπουδές στον λαϊκό πολιτισμό, τη γλώσσα και την ιστορία των Πομάκων». Σκοπός του σεμιναρίου είναι η με επιστημονικό τρόπο προσέγγιση της ιστορίας, της γλώσσας, του λαϊκού πολιτισμού, της ταυτότητας και της καθημερινής ζωής των Πομάκων της Θράκης.

 

Το σεμινάριο θα διεξαχθεί μεταξύ Οκτωβρίου 2022 και Μαρτίου 2023, καλύπτοντας τις ακόλουθες είκοσι-δύο ενότητες:

 

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1. Ο χώρος: Τα πομακοχώρια της Δυτικής Θράκης (Φυσικό περιβάλλον, Πληθυσμιακά στοιχεία, παραδοσιακή αρχιτεκτονική).
2. Οι σλαβόφωνοι μουσουλμάνοι των Βαλκανίων.
3. Θεωρίες για την καταγωγή των Πομάκων -  Ιστορία των Πομάκων Α΄ μέρος (μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα).

4. Ιστορία των Πομάκων Β΄ μέρος (20ος  αιώνας).

5. Ιστορία των Πομάκων Γ΄ μέρος (21ος  αιώνας).

6. Η πομακική γλώσσα Α΄ μέρος:  Γλωσσολογικά χαρακτηριστικά - Βασικό λεξιλόγιο.
7. Η πομακική γλώσσα Β΄ μέρος - Στοιχεία γραμματικής και συντακτικού – Χρήσιμες φράσεις.
8. Η πομακική γλώσσα Γ΄ μέρος -  Πρακτική εξάσκηση – Διάλογοι.

9. Η πομακική γλώσσα Δ΄ μέρος -  Λογοτεχνικά κείμενα.

10. Η πομακική γλώσσα Ε΄ μέρος - Σύγχρονες γλωσσολογικές και λεξικογραφικές προσεγγίσεις.

11. Οι παροιμίες των Πομάκων.
12. Τα λαϊκά παραμύθια των Πομάκων Α΄ μέρος- Μύθοι ζώων.
13. Τα λαϊκά παραμύθια των Πομάκων Β΄ μέρος – Μαγικά παραμύθια & νουβέλες.
14. Τα λαϊκά παραμύθια των Πομάκων Γ΄ μέρος – Ευτράπελες ιστορίες.
15. Λαϊκές παραδόσεις, έθιμα και γιορτές.
16. Παραδοσιακή ενδυμασία – Λαϊκή τέχνη - Πομάκικη κουζίνα.
17. Τα δημοτικά τραγούδια των Πομάκων - Α΄ μέρος:  Εθνομουσικολογική προσέγγιση.
18. Τα δημοτικά τραγούδια των Πομάκων - Β΄ μέρος:  Θεματολογία  & Ποιητική.
19. Τα δημοτικά τραγούδια των Πομάκων - Γ΄ Συγκριτική προσέγγιση – Το τραγούδι του «Γεφυριού της Άρτας» στις πομάκικες εκδοχές του.
20. Η γεωστρατηγική αξία της Θράκης- Οι Πομάκοι στα πλαίσια του ανταγωνισμού Ελλάδας και Τουρκίας.
21. Από τη μειονοτική στη διαπολιτισμική εκπαίδευση: Η τριγλωσσία των Πομάκων και τα μαθησιακά προβλήματα των Πομάκων μαθητών. Προτάσεις για τη διδακτική αξιοποίηση της προφορικής παράδοσης των Πομάκων.
22. Μετασχηματισμοί της εθνοτικής ταυτότητας των Πομάκων.

 

Στο σεμινάριο θα διδάξουν οι εξής εισηγητές:

 - Χασάν Μπουγιουκλού, Καθηγητής Θεατρικής Αγωγής

- Εμινέ Μπουρουτζή, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ν. Ξάνθης

-Ηρακλής Ψωμαδόπουλος, Μουσικός, Μουσικολόγος
- Νικόλαος Θ. Κόκκας, Διδάκτωρ Λαογραφίας Δ.Π.Θ.

- Ανδρέας Ματζάκος, MΑ Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, ερευνητής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.

 

Επιστημονικός υπεύθυνος του σεμιναρίου θα είναι ο Δρ. Νικόλαος Κόκκας.

 

Σύντομα βιογραφικά των εισηγητών:

Ο Χασάν Μπουγιουκλού γεννήθηκε στο Στήριγμα Ξάνθης. Σπούδασε στην Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις σπουδές στην Σχολή Θεάτρου του ιδίου Πανεπιστημίου. Στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης του απασχολήθηκε στο τμήμα Δραματολογίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Εργάζεται ως θεατρολόγος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και στα σχολεία του Κοινωνικού Φροντιστηρίου. Ασχολείται με την μετάφραση και συγγραφή θεατρικών έργων και κειμένων για παιδιά. Είναι μέλος ομάδας που διατηρεί εκπομπή στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Ξάνθης και συμμετέχει σε θεατρικές παραστάσεις.

Η Εμινέ Μπουρουτζή γεννήθηκε στο Δημάριο της Ξάνθης.  Από μικρή τραγουδούσε τα παραδοσιακά πομάκικα τραγούδια της Ροδόπης, τα οποία διδάχθηκε από τους παππούδες και τις γιαγιάδες της, καθώς και στα νυχτέρια, στα χωράφια και στους μετζέδες. Το 2002 άρχισε να τραγουδά δημόσια και να καταγράφει τα παραδοσιακά πομάκικα τραγούδια. Το 2004, με το ψευδώνυμο Νερμάν Μολλά, κυκλοφόρησε από το Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ. το πρώτο της μουσικό cd με τίτλο "Πομάκικα τραγούδια από την ορεινή Ξάνθη".  Το 2007 ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ν. Ξάνθης. Το 2008 στην "Πομακική βραδιά" που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πομάκων Ν. Ξάνθης ξεκίνησε να τραγουδάει με την πραγματική της ταυτότητα. Δύο ακόμα δίσκοι της με παραδοσιακά τραγούδια των Πομάκων εκδόθηκαν το 2008 (από το Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ.) και το 2011 (από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πομάκων Ν. Ξάνθης). Από το 2016 εκτελεί χρέη Προέδρου στον Σύλλογο Πομάκων και έχει εκπροσωπήσει τους Έλληνες Πομάκους σε πολλά συνέδρια. Ως τραγουδίστρια έχει λάβει μέρος σε πολλές συναυλίες και εκδηλώσεις και έχει συνεργαστεί με σπουδαίους καλλιτέχνες. Ως πρόεδρος του Συλλόγου Πομάκων έδωσε έμφαση στην διάσωση και στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς των Πομάκων καθώς και σε δράσεις που είχαν ως στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της ορεινής Ξάνθης με την συμβολή ειδικών σε διάφορους τομείς. Έχει λάβει μέρος σε διάφορα σεμινάρια και δράσεις που είχαν ως στόχο την εκπαίδευση και την βελτίωση της κατάστασης στα Πομακοχώρια καθώς και σε ερευνητικά προγράμματα για την καταγραφή της γλώσσας και της προφορικής παράδοσης των Πομάκων της Θράκης.

Ο Ηρακλής Ψωμαδόπουλος γεννήθηκε το 1997 στην Ξάνθη και κατάγεται από την Μάνδρα του νομού Ξάνθης. Από πολύ μικρή ηλικία ασχολείται με τον χορό και την παραδοσιακή μουσική. Έμαθε γκάιντα με δάσκαλο τον Βαγγέλη Δωρόπουλο. Είναι απόφοιτος του Μουσικού Σχολείου Ξάνθης και του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια για την ελληνική παραδοσιακή μουσική και για τα παραδοσιακά μουσικά όργανα , έχει λάβει μέρος σε πολλές εκδηλώσεις και έχει συνεργαστεί με πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες και με πολιτιστικούς συλλόγους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ως λαϊκός οργανοπαίκτης παίζει γκάιντα, καβάλι, κλαρίνο και ασχολείται με το δημοτικό τραγούδι τόσο σε ερευνητικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Ασχολείται με την διάσωση, καταγραφή και έρευνα της μουσικής παράδοσης της Θράκης και διδάσκει γκάιντα και καβάλι. 

Ο Νικόλαος Θ. Κόκκας γεννήθηκε στο Καρλόβασι Σάμου το 1964. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές πάνω στην Αναγεννησιακή Τραγωδία στο Πανεπιστήμιο του Hull της Μ. Βρετανίας. Από το 1997 εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Ξάνθη, όπου ασχολείται με την καταγραφή του λαϊκού πολιτισμού και ειδικότερα της προφορικής παράδοσης των Πομάκων. Είναι διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Το θέμα της διατριβής του ήταν «Τα δημοτικά τραγούδια των Πομάκων της Θράκης στο πλαίσιο της βαλκανικής μουσικής παράδοσης. Συγκριτική μελέτη πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων και διερεύνηση δυνατοτήτων παιδαγωγικής αξιοποίησής τους». Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα περιοδικά, ενώ έχει κάνει πολλές εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες.

Ο Ανδρέας Ματζάκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956. Είναι απόστρατος αξιωματικός του στρατού ξηράς, στον οποίο υπηρέτησε για 36 χρόνια. Είναι απόφοιτος της Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Αμύνης. Έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές από το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ. Ομιλεί Αγγλικά και Γαλλικά. Είναι μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ). Είναι Δόκιμος Ερευνητής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, στον Τομέα Αμυντικών Θεμάτων.

 

Περισσότερες πληροφορίες:

·         Το σεμινάριο θα διεξάγεται απογεύματα Τετάρτης, από 17:30 έως 19:30, στην Καπναποθήκη «Π» στην Ξάνθη. 

• Έναρξη σεμιναρίων την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου στις 17:30.

·         Το κόστος συμμετοχής είναι 20 ευρώ τον μήνα.

·         Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν ερευνητικές εργασίες, οι οποίες θα παρουσιαστούν σε ειδική εκδήλωση στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης.

·         Στο πλαίσιο του σεμιναρίου θα πραγματοποιηθούν επίσης πεζοπορικές διαδρομές και επισκέψεις στα Πομακοχώρια της ορεινής Ξάνθης.

·         Στο τέλος του σεμιναρίου, θα δοθεί βεβαίωση παρακολούθησης.

·         Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές, επικοινωνήστε καθημερινά Δευτέρα-Παρασκευή, στα τηλέφωνα 25410 29282 (πρωινές ώρες 09.00-14.00) και 25410 26635 (απογευματινές ώρες 17.00-21.00).