Εισήγηση της γραμ. του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων
Ν. Ξάνθης κ. Αλιέ Εφέντη
στο Συνέδριο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη - ΟΑΣΕ – Βαρσοβία 29-30 Σεπτεμβρίου 2009
Καλημέρα σας κυρίες και κύριοι. Ονομάζομαι Αλιέ Εφέντη και εκπροσωπώ τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πομάκων Νομού Ξάνθης.
Οι Πομάκοι είναι μουσουλμάνοι Έλληνες πολίτες, γηγενής λαός των Θρακικών βουνών, οι οποίοι ομιλούν πομακικά, μία γλώσσα σλαβικής προέλευσης. Όπως δηλώνεται στη Συνθήκη της Λωζάννης, είμαστε μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας στην Ελλάδα. Η Συνθήκη της Λωζάννης προστατεύει επίσης το δικαίωμά μας για εκπαίδευση, ελευθερία της σκέψης, της θρησκείας και του συνεταιρισμού. Αυτά τα δικαιώματα έχουν περαιτέρω ενισχυθεί από το Ελληνικό Σύνταγμα και άλλες διεθνείς συνθήκες.
Εμείς, οι Πομάκοι, ως μέλη της μουσουλμανικής κοινότητας, ακολουθήσαμε τη μοίρα της χώρας μας μέσα από τις ιστορικές αναστατώσεις και συμμετείχαμε ενεργά στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας. Όμως, κατά τη δεκαετία του 1950 διακρατικές συμφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (σχετικά με τη μειονοτική εκπαίδευση των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη και των Μουσουλμάνων) μας ανάγκασαν να μάθουμε Τουρκικά και να ακολουθήσουμε το Τουρκικό εκπαιδευτικό αναλυτικό πρόγραμμα στα μισά των συνολικών μαθημάτων σε όλα τα μειονοτικά σχολεία στα χωριά μας. Το ζήτημα της τριγλωσσίας γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκο αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι η κοινότητά μας μαθαίνει και Αραβικά για να διαβάσει το Ιερό Κοράνιο. Πιστεύουμε ότι η επιβολή της διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών που είναι άσχετες προς τη μητρική μας γλώσσα γεννά μία διαδικασία εσφαλμένης ταυτοποίησης της πολιτιστικής μας ταυτότητας και την ίδια στιγμή αποθαρρύνει τις προσπάθειες μας για κοινωνική ενσωμάτωση με την υπόλοιπη Ελληνική κοινωνία.
Η μόνη αποτελεσματική λύση αυτού του προβλήματος θα ήταν η ίδρυση Ελληνικών δημόσιων δημοτικών σχολείων σε όλα τα χωριά μας, όπου γλώσσες όπως αραβικά, αγγλικά, τουρκικά, γερμανικά κλπ μπορούν να διδαχθούν ως προαιρετικά μαθήματα. Καθώς η γλώσσα μας είναι μία προφορική γλώσσα κατανοούμε πως νέοι γλωσσολογικοί κανόνες θα πρέπει να εφευρεθούν και να χρησιμοποιηθούν για να οργανωθούν με ένα σύνθετο τρόπο έτσι ώστε να μπορούν να διδαχθούν και να μελετηθούν.
Όμως, για να προοδεύσουν τα παιδιά μας χρειαζόμαστε το ταχύτερο δυνατόν να έχουν την ευκαιρία να μορφώνονται κάτω από τις ίδιες συνθήκες όπως όλοι οι Έλληνες πολίτες στην ελληνική γλώσσα αλλά με τέτοιο τρόπο που θα μας επιτρέπει να μείνουμε πιστοί στις αρχές της θρησκείας και της ταυτότητάς μας. Για να προστατεύσουμε τον ιδιαίτερο πολιτισμό μας, την ιστορία και την ταυτότητά μας και επιπλέον λόγω του ότι εξαναγκαζόμαστε να την ξεχάσουμε, το 2007 μία ομάδα ανθρώπων ίδρυσαν τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πομάκων Νομού Ξάνθης. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών του συλλόγου μας, η γνωστή τουρκόφωνη εφημερίδα “Millet” δημοσίευσε τα ονόματα των μελών του Συλλόγου Πομάκων στην προσπάθειά τους να μας εκθέσουν μπροστά στην κοινότητά μας ονομάζοντάς μας προδότες και σατανάδες. Παρά την τρομοκρατία και τις απειλές που τα μέλη του συλλόγου μας αντιμετωπίζουν από τότε, την ταπείνωση των οικογενειών μας ακόμα και μέσα στα τεμένη, καταφέρνουμε να διατηρούμε το πνεύμα του συλλόγου μας ζωντανό μέχρι τώρα. Κατά τους δύο επόμενους μήνες θα είμαστε υπερήφανοι να εορτάσουμε το άνοιγμα του νέου μας Πομακικού Πολιτιστικού Κέντρου στην Ξάνθη.
Συμπερασματικά θα ήθελα να ζητήσω την υποστήριξη του διοικητικού συμβουλίου του ΟΑΣΕ για τα ακόλουθα:
- Χρειαζόμαστε το ελληνικό κράτος να διαφυλάξει το θεμελιώδες δικαίωμά μας για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση μέσα από την καθιέρωση πλήρως ενσωματωμένων δημόσιων δημοτικών σχολείων στις περιοχές μας. Πρόσφατα (τα τελευταία 10 χρόνια), λόγω της ειδικής ποσόστωσης για τα παιδιά της μειονότητας, για την εγγραφή τους στο πανεπιστήμιο, τα παιδιά μας είχαν περισσότερες πιθανότητες να λάβουν εκπαίδευση υψηλότερου επιπέδου, και ο αριθμός των επιστημόνων, γιατρών και δικηγόρων, στην κοινότητά μας, που εργάζονται μαζί με τη χριστιανική πλειονότητα, έχει αυξηθεί. Όμως, αν οι Πομάκοι πρόκειται να ενσωματωθούν επιτυχώς σε μια πολυεθνοτική κοινωνία, χρειάζεται να αποκτήσουν ευχέρεια στην επίσημη γλώσσα του κράτους. Αλλιώς, είμαστε καταδικασμένοι στην κοινωνική περιθωριοποίηση, τη φτώχια και την αβεβαιότητα ενός μέλλοντος δίχως ελπίδα.
- Χρειαζόμαστε αποτελεσματική προστασία της νομιμοποίησης της πομακικής μας ταυτότητας ενάντια στη βαναυσότητα του Τουρκικού Προξενείου και των Τούρκων εθνικιστών. Είναι απαράδεκτο να αισθανόμαστε τρωτοί μέσα στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επειδή θέλουμε να μιλάμε τη δική μας γλώσσα, να τραγουδάμε τα δικά μας τραγούδια και να εκφράζουμε ελεύθερα τη γνώμη μας σχετικά με το μέλλον των παιδιών μας.
- Θα θέλαμε οι θεσμοί της Ευρώπης και της Ελλάδας να ενθαρρύνουν τη μελέτη και έρευνα του πομακικού πολιτισμού σε ακαδημαϊκό επίπεδο.
Τέλος, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις ελπίδες μου για το μέλλον αυτής της κοινότητας. Ο Γκόγια, ο αγαπημένος μου ζωγράφος, είπε κάποτε: «Η ζωή είναι σαν την σπείρα». Ήρθα σήμερα εδώ επειδή πιστεύω ότι η κοινότητά μου μπορεί να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο σχετικά με την φύση της ταυτότητάς μας (Πομάκοι-Τούρκοι-Έλληνες) που καταστρέφει τις προσπάθειές μας για πρόοδο και ενσωμάτωση. Πρέπει να ανοίξουμε αυτόν τον κύκλο, να απελευθερώσουμε την κοινότητά μου και να δημιουργήσουμε μια σπείρα για χάρη των παιδιών μας. Επειδή αυτά είναι το μέλλον μας και αυτό το μέλλον πρέπει να είναι εύκολο και φιλικό, έτσι ώστε να μπορέσουν να ζήσουν ευτυχισμένα στο μέρος όπου γεννήθηκαν.
Βαρσοβία, 30/09/2009
