The imposed trilingualism and the making of illiteracy: The case of the Pomaks

Πώς η μειονοτική εκπαίδευση διαιωνίζει ανισότητες

Domna Michail, 

The imposed trilingualism and the making of illiteracy:

The case of the Pomaks in the mountainous area of Xanthi

“Peri Thrakis” 2002, vol. 2, pp.271-289.

Μπορείτε να κατεβάσετε όλο το άρθρο

Σε μορφή PDF

Κάνοντας κλικ εδώ:

Trilingualism in the education of Pomaks

^

click here

to download the article

in  PDF

  

Δόμνα Μιχαήλ

Η επιβεβλημένη τριγλωσσία και η κατασκευή της αγραμματοσύνης: η περίπτωση των Πομάκων στην ορεινή περιοχή της Ξάνθης.

 “Περί Θράκης” 2002, τομ. 2, σελ. 271-289.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

       Το ζήτημα της εκπαίδευσης των μειονοτήτων μπορεί να εξεταστεί υπό το πρίσμα τριών τουλάχιστον διαφορετικών οπτικών. Της πολιτικής, η οποία αφορά τις σχέσεις εξουσίας στο εσωτερικό μιας κοινότητας και τις σχέσεις με τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, της ιστορικής, που εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο έχουν διαμορφωθεί αυτές οι σχέσεις δια μέσου ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων, και της εκπαιδευτικής, η οποία αφορά ζητήματα μόρφωσης και κινητικότητας.

     Στην παρούσα εργασία προσέγγισα το ζήτημα της εκπαίδευσης των Πομάκων, προσπαθώντας να εστιάσω και στις τρεις αυτές διαστάσεις για να διαπιστώσω πολύ σύντομα το πόσο αλληλένδετες και αλληλοεξαρτώμενες είναι. Η πολυπλοκότητα του θέματος απαιτούσε ανάλυση των σχέσεων εξουσίας, που αναπτύχθηκαν στο εσωτερικό της κοινωνίας των Πομάκων της Ορεινής Ξάνθης κατά τη διάρκεια της πολυετούς και άδικης κοινωνικής τους απομόνωσης. Οι συνθήκες που αυτή η απομόνωση δημιούργησε αποτέλεσαν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη νοσηρών καταστάσεων κοινωνικής ανισότητας, εκφοβισμού και ανασφάλειας, που σαν φυσική συνέπεια οδήγησαν στην ανάπτυξη πολύπλοκων πελατειακών σχέσεων. Στις πελατειακές σχέσεις που αναπτύχθηκαν, βρίσκεται και ένα μεγάλο μέρος των απαντήσεων για τη στάση που κράτησαν οι Πομάκοι της Ορεινής Ξάνθης απέναντι στα δημόσια σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της περιοχής τους.

     Παραμένοντας στην πολιτική και ιστορική διάσταση του ζητήματος της εκπαίδευσης, δεν θα μπορούσα να αποφύγω να ανατρέξω σε θεωρίες περί εθνικισμού και εθνοτισμού και να εξετάσω τη θέση της εθνικής παιδείας στη διαδικασία της αναπαραγωγής και διάδοσης της ιδεολογίας του έθνους-κράτους και φυσικά τη θέση των κυρίαρχων, επίσημων και των περιφερειακών μειονοτικών γλωσσών στην εθνοποιητική διαδικασία.

    Οι θεωρίες σχετικά με την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και την ψυχολογία των μειονοτήτων, όπως και η ανάλυση του ρόλου του σχολείου ως παράγοντα κοινωνικοποίησης, με βοήθησαν στην κατανόηση και ανάλυση τόσο της ιδεολογίας, την οποία η επίσημη εκπαίδευση προβάλλει  στους μαθητές μέσω των φορέων του σχολικού προγράμματος, όσο και του τρόπου με τον οποίο οι μαθητές προσλαμβάνουν αυτήν την εμπειρία και αντιδρούν σ’ αυτήν. Η επιβεβλημένη τριγλωσσία στους Πομάκους φαίνεται να έχει συμβάλει στα μεγαλύτερα ποσοστά αναλφαβητισμού στη χώρα, σε χαμηλή οικονομική θέση, όπως επίσης και στην κοινωνική και πολιτισμική περιθωριοποίησή τους. Το εκπαιδευτικό σύστημα διαιωνίζει ανισότητες ανάμεσα σε αυτή τη μειονοτική μουσουλμανική ομάδα και τη χριστιανική πλειονότητα με το πρόσχημα παροχής ειδικής μειονοτικής εκπαίδευσης.

ΔΟΜΝΑ ΜΙΧΑΗΛ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η Δόμνα Μιχαήλ γεννήθηκε στο Αργός Ορεστικό της Καστοριάς Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ισπανικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης ενώ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Manchester και διδακτορική διατριβή στο London School of Economics Διδάσκει Κοινωνική Ανθρωπολογία στα Τμήματα Βαλκανικών Σπουδών και Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινα του ΑΠΘ.

Ανάμεσα στα έργα της συμπεριλαμβάνονται: 

- Έθνος, εθνικισμός και εθνική συνείδηση, Σταμούλης, 2003.

- Η ιστορία της Greenpeace όπως την αφηγούνται οι ίδιοι οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της, Καστανιώτης, 1992.

- Κόσμοι που χάνονται, Σταμούλης, 2003.

  

"Περί Θράκης"

Επιστημονική περιοδική έκδοση

Το επιστημονικό περιοδικό με τίτλο Περί Θράκης έχει ως στόχο να ενθαρρύνει και να ενισχύσει τη μελέτη της τοπικής ιστορίας της Θράκης, ως ενιαίου γεωγραφικού χώρου που περιλαμβάνει την Ανατολική, Δυτική και Βόρεια Θράκη, της Κωνσταντινουπόλεως περιλαμβανομένης. Ο διεθνής χαρακτήρας της έκδοσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις και για τη συνεργασία επιστημόνων από το εξωτερικό καθώς και για την προβολή της διαχρονικής και ενιαίας Θράκης και πέραν των ορίων της Ελλάδας. Η Επιστημονική Επιτροπή του περιοδικού είναι η ακόλουθη: Ιωάννης Χ. Αλεξανδρόπουλος, Απόστολος Αθ. Γλαβίνας, Νικόλαος Κατσάνης, Βασίλειος Κατσαρός, Μαρία Μαυρίδου, Αριστοτέλης Μέντζος, Μιχάλης Μερακλής, Ιωάννης Ταρνανίδης, Διαμαντής Τριαντάφυλλος, Κωνσταντίνος Χατζόπουλος.

Περί Θράκης - 2ος τόμος

Άρθρα: • Γύρω από κάποια εραλδικά εμβλήματα της Κωνσταντινούπολης (13ος- 15ος αιώνες) • Συλλογές παλαιών βιβλίων (16ου-19ου αιώνα) στη Σαμοθράκη • Τρία έγγραφα από τη Νομική Συναγωγή του πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσίθεου για την εκκλησιαστική ιστορία της Ξάνθης κατά το 17ο αιώνα • Κατάλογος των μητροπολιτών Σωζοπόλεως κατά τον 17ο αιώνα • Περί του μονυδρίου Αγίου Αθανασίου Αλωνίων Σαμοθράκης • Ο Γεώργιος Βιζυηνός ως επιστήμων • Μεταρρυθμίσεις στην επαρχία Ανδριανούπολη: Τα οθωμανικά αρχεία για την τοπική αυτοδιοίκηση κατά την περίοδο του Τανζιμάτ (1839-1878) • Η ονομασία της συνοικίας Μητρόπολης Ξάνθης κατά τους οθωμανικούς χρόνους • Οι τοιχογραφίες του ναού του Αγίου Δημητρίου στα Κιμμέρια Ξάνθης • Ο εορτασμός της Αντριάδας στο Καβακλή της Ανατολικής Ρωμυλίας • Πρωτογενές λαογραφικό υλικό της Θράκης • Η επιβεβλημένη τριγλωσσία και η κατασκευή της αγραμματοσύνης: Η περίπτωση των Πομάκων της ορεινής Ξάνθης.

Για να προμηθευτείτε τον τόμο αυτό σε έντυπη μορφή,

 μπορείτε να απευθυνθείτε στο:

Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης

Μπότσαρη 20,  Ξάνθη 67100

Ηλεκτρονική διεύθυνση: pakethra@gmail.com

Τηλέφωνο: 2541073808

Ιστοσελίδα: http://pakethra.gr