Κατά τα έτη 1942-1944 ο
Πατριάρχης Βουλγαρίας Κύριλλος περιηγήθηκε τα πομακοχώρια της Ξάνθης και της
Κομοτηνής στα χρόνια της βουλγαρικής Κατοχής καταγράφοντας τα τοπωνύμια, τα
ήθη, τα έθιμα και την καθημερινή ζωή των Πομάκων της Ελλάδας. Οι καταγραφές του
εκδόθηκαν σε βιβλίο με τίτλο: «Βουλγαρομωαμεθανικοί οικισμοί της Νότιας Ροδόπης
(Περιοχές Ξάνθης και Γκιουμιουρτζίνας)».
Για να κατεβάσετε όλο το βιβλίο
στα βουλγαρικά σε pdf
πατήστε εδώ:
Το σπάνιο αυτό βιβλίο
μεταφράστηκε στα ελληνικά με τίτλο: «Περιήγηση και καταγραφή των πομακικών
οικισμών Ξάνθης και Κομοτηνής (1942-1944)» και εκδόθηκε από το Ίδρυμα Θρακικής
Τέχνης και Παράδοσης.
Στο έργο αυτό ο συγγραφέας ενδιαφέρεται κυρίως για το
ιστορικό μέρος του ζητήματος και επιχειρεί να διευκολύνει την ιστορική μελέτη
του χριστιανικού παρελθόντος της περιοχής και να καθορίσει την εποχή κατά την
οποία εξισλαμίσθηκαν τα διάφορα χωριά, βασιζόμενος στα τοπωνυμικά και στα εθνογραφικά
δεδομένα.
Το υλικό του βιβλίου συγκεντρώθηκε κατά την περίοδο 1942 – 1944, με
επιτόπια έρευνα στους ορεινούς οικισμούς των Πομάκων. Τα τουρκικά έγγραφα
αγοραπωλησίας που επισυνάπτονται στη μελέτη, το αρχαιότερο εκ των οποίων
χρονολογείται από το 1645 – 1646, έχουν ιδιαίτερη σημασία. Στην πραγματικότητα,
το έγγραφο αυτό είναι το αρχαιότερο έγγραφο αυτού του είδους σε όλη τη Ροδόπη. Τα πάμπολλα τοπωνύμια που περιέχονται στο
βιβλίο παρέχουν επίσης τη δυνατότητα εξαγωγής γλωσσολογικών συμπερασμάτων που
έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Στο βιβλίο υπάρχουν
αναλυτικές ιστορικές και τοπογραφικές πληροφορίες για τα ακόλουθα πομακοχώρια:
Α. ΠΕΡΙΟΧΗ ΞΑΝΘΗΣ
Οτμανερί (Έρανος)
Καράολαν (περ. Ασκύρων)
Μπρατάνκοβο (Γοργόνα)
Σιρόκα Πολιάνα (Σιρόκο)
Λιούλκα (Αιώρα)
Σινίκοβο (Σάτρες)
Μουστάφτσεβο (Μύκη)
Ισιόρεν (Ωραίον)
Σαχίν (Εχίνος)
Αλμαλά (Μελίβοια)
Κόζλουτζα (Κοτύλη)
Βαλκάνοβο (Αιμόνιο)
Σμαΐλ μαχαλά (Διάσπαρτο)
Ντέμερτζικ (Δημάριο)
Β. ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
Χεμετλίι (Οργάνη)
Άγιασμα (Αγίασμα)
Κοζλούκιοι (Καρυδιά)
Ιανίκεβο Νυμφαία)
Αραλίκ μπορούν (Μύτικας)
Αντά ντερέ (Μεγ. Άδα)
Σαραντζίνα (Σαρακηνή)
Μπορείτε να διαβάσετε
αποσπάσματα του βιβλίου μεταφρασμένα στα ελληνικά στις ακόλουθες συνδέσεις:
Πομάκικα τοπωνύμια στη
Σμίνθη
Πομάκικα τοπωνύμια στη
Γλαύκη
Πομάκικα τοπωνύμια στον
Κένταυρο
Πομάκικα τοπωνύμια στη
Μύκη
Πομάκικα τοπωνύμια στο
Κότινο, τη Μάνταινα, την Κίρρα, το Λίβα, το Άλμα
Μπορείτε να βρείτε το
βιβλίο μεταφρασμένο στα ελληνικά στην ακόλουθη διεύθυνση:
ΙΔΡΥΜΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
12 ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ & ΟΔ. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 67100 – ΞΑΝΘΗ
Τηλ. 25410-29282 e-mail: fthrace@otenet.gr
