Ο σταυρός στη γέφυρα του παπά πριν εξισλαμιστούν οι Πομάκοι
Στο βόρειο τόξο της Γέφυρας του Παπά (παπάς κιοπρουσού) διακρίνεται ο σκαλισμένος σταυρός που είχε χαράξει, σύμφωνα με την παράδοση ένας παπάς, ο κατασκευαστής της γέφυρας. Ο σταυρός είναι από τα ζωντανά απομεινάρια του χριστιανικού παρελθόντος των Πομάκων της Ξάνθης. Στην ευρύτερη περιοχή του Ωραίου υπάρχουν δεκάδες ερείπια από ξωκκλήσια που είχαν γκρεμίσει οι Τούρκοι κατά το βίαιο εξισλαμισμό των Πομάκων της περιοχής.
Οι παραδόσεις για το Μόμσκι Κάμεν (το βράχο του κοριτσιού) παραμένουν ακόμα ζωντανές. Σύμφωνα με αυτές τα κορίτσια της περιοχής προτίμησαν να πηδήξουν στο γκρεμό για να μην τις συλλάβουν οι Τούρκοι. Κοντά στη γέφυρα του Παπά υπάρχει το χωριό Θεοτόκος (Τεοτόου) όπου υπήρχε εκκλησία της Παναγίας Θεοτόκου. Μέσα στο ίδιο το χωριό Ωραίον υπήρχε εκκλησία της Αγίας Ειρήνης. Απέναντι στο Ωραίον, στην κορυφή του βουνού υπήρχε η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Φωτογραφία: Νικόλαος Θ. Κόκκας (2005)
