«ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ
ΩΣ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ»
Ομιλία Πέτρου Δ. Θεοχαρίδη στην ημερίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας
Θρακικών Σωματείων της 8ης Απριλίου 2012 στη Λέσχη Αξιωματικών Θεσ/νίκης
Αίθουσα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Κύριε Πρόεδρε
της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων
Κυρίες και Κύριοι, χαίρετε.
Αρχίζω εκπέμποντας S.O.S., λέγοντάς σας ότι :
Η Θράκη μας απειλείται.
Η Θράκη μας απειλείται και κινδυνεύει από τους Τούρκους.
Ξέρω ότι δε λέω κάτι καινούριο, κάτι
άγνωστο σε σας, όμως σας το λέω με μεγάλη ανησυχία. Άλλωστε καθημερινά οι
Έλληνες βιώνουμε την τουρκική προκλητικότητα και αρπακτικότητα.
Δεν ξεχνούμε ότι οι Τούρκοι, στα
χίλια χρόνια που είναι γείτονές μας, άλλο δεν κάνουν από το να μας φέρονται
εχθρικά, να επιβουλεύονται την ελευθερία μας και να προσπαθούν ν' αρπάξουν ξανά
τη γη μας, την κληρονομιά μας, τη ζωή μας.
Και ασφαλώς δεν ξεχνούμε, δεν πρέπει
να ξεχνούμε ότι οι Τούρκοι τα έχουν προμελετημένα, καραδοκούν και αξιοποιούν
κάθε ευκαιρία, που τους παρουσιάζεται ή τους τη δίνουμε εμείς!
Κυρίες, Κύριοι
Ταξιδεύοντας στη Δυτική
(την Ελληνική) Θράκη, με τρένο η οδικά, κι από το Νέστο ως την Ορεστιάδα
βλέπουμε αριστερά μας να υψώνονται βουνά. Τα βουνά αυτά ανήκουν στην οροσειρά
της Ροδόπης, που υψώνει τις κορυφές της ανάμεσα στις κοιλάδες του Νέστου,
του Άρδα και του ‘Εβρου. Πάνω σ’ αυτή την οροσειρά βρίσκεται η
περιοχή των Πομάκων.
Οι Πομάκοι αποτελούν
την πλειονότητα των κατοίκων της οροσειράς και καθώς η Ροδόπη, στο μεγαλύτερο
μέρος της, βρίσκεται στη Βουλγαρία, το ίδιο και οι Πομάκοι, που έχουν
περιληφθεί στο βουλγαρικό κράτος, είναι περισσότεροι (τριπλάσιοι).
Στην ελληνική επικράτεια οι Πομάκοι
αριθμούν 40.000 - 45.000 άτομα. Κατοικούν σε χωριά, από τα οποία τα μεγαλύτερα
είναι ο Εχίνος, το Ωραίον και ο Κένταυρος του Νομού Ξάνθης.
Κατά τις τελευταίες
δεκαετίες, ιδιαίτερα μετά τη σημαντική ελάττωση της καλλιέργειας του καπνού,
κάμποσοι Πομάκοι εγκαταλείπουν τα χωριά τους και κατεβαίνουν στις πόλεις και τα
χωριά της Ξάνθης και της
Κομοτηνής.
Οι Πομάκοι είναι
Μουσουλμάνοι. Βλέπουμε πάνω από τα πομακικά χωριά τους να υψώνονται προς
τον ουρανό, μυτεροί σαν πύραυλοι, οι μιναρέδες των τζαμιών. Από τους μιναρέδες
με δυνατή φωνή καλούσαν τους πιστούς για προσευχή. Τώρα χρησιμοποιούνται τα
ηλεκτρονικά μεγάφωνα.
Ασχολούνται με τη
γεωργία (κυρίως με την καλλιέργεια καπνού), την κτηνοτροφία και τη δασική
εκμετάλλευση. Επίσης, εργάζονται ως υπάλληλοι, ως εργάτες και ως τεχνίτες
παντού όπου βρίσκουν εργασία, στο εσωτερικό ή το εξωτερικό.
Κάμποσοι έχουν δικές τους επιχειρήσεις, εργαστήρια, καταστήματα, συνεργεία
εργολαβικών εργασιών. Ενώ από τα περισσότερα σπίτια δε λείπει ο αργαλειός..
Είναι λιτοδίαιτοι,
οικονόμοι, εργατικοί, έντιμοι, φερέγγυοι, και θρήσκοι άνθρωποι.
Ιδιαίτερα εργατικές είναι και οι
Πομάκισσες.
Το εξωτερικό ντύσιμο
των γυναικών καθορίζεται από τη Μουσουλμανική θρησκεία τους και συνίσταται στο
σαγιέ, το μαύρο σαν παπαδίστικο ράσο, που καλύπτει το σώμα, ως τους
αστραγάλους.
Οι Πομάκισσες,
όμως των 24 χωριών της περιοχής Μύκης εξακολουθούν να
ντύνονται με τις ωραιότατες τοπικές ενδυμασίες τους. Το κεφάλιι τους, οι
γυναίκες το καλύπτουν (κρύβουν οπωσδήποτε τα μαλλιά τους) με μαντήλια. Οι
άνδρες φορούν στο κεφάλι σκούφο ή φέσι με σαρίκι. Ενώ το παραδοσιακό,
χειροποίητο υφαντό ντύσιμό τους, σιγά σιγά, εγκαταλείπεται και αντικαθίσταται
με το συνηθισμένο πια απλό ευρωπαϊκό.
Οι Πομάκοι μιλούν
τη μητρική τους πομακική γλώσσα κι εκφράζουν τα συναισθήματά
τους με τα δικά τους πομακικά τραγούδια. Τώρα, χάρη στα γλωσσικά βιβλία που
έχουν γίνει, από Μουσουλμάνους και Χριστιανούς, μπορούν και να γράφουν τη
γλώσσα τους. Η γλώσσα τους είναι σλαβική (παλαιοσλαβικιή) με διαφορές από
τη Βουλγαρική. Όμως ένας Πομάκος συνεννοείται εύκολα μ΄ ένα Βούλγαρο.
Έχουν τους δικούς τους πομακικούς χορούς, αλλά σπάνια χορεύουν.
Οι Πομάκοι διατηρούν
ακόμη κάποια από τα παλιά έθιμά τους, όπως το εντρελές και το κάσεμ. Τηρούν
όμως με συνέπεια και ευσέβεια τα θρησκευτικά τους έθιμα.
Γάμοι ανάμεσα σε
Μουσουλμάνους Τούρκους με Πομάκισσες ή Τουρκάλες με Πομάκους σπάνια
γίνονταν. Κατά τις τελευταίες, όμως δεκαετίες, γίνονται αρκετοί τέτοιοι γάμοι.
Κατά τα τελευταία χρόνια, επίσης, ορισμένοι Πομάκοι δίνουν στα παιδιά τους και
μη Μουσουλμανικά ονόματα, δηλαδή τουρκικά.
Σημειώνουμε ότι τα
βαφτιστικά ονόματα των Πομάκων είναι μόνο αραβο-μουσουλμανικής και
ιουδαϊκο-χριστιανικής προέλευσης. Δεν είναι τουρκικά. Μαρτυρούν τον πρόσφατο
σχετικά εξισλαμισμό τους και ακόμα το γεγονός ότι αυτά αντικατέστησαν εύκολα τα
προηγούμενα Χριστιανικά τους ονόματα.
Η λέξη Πομάκος, ως
όνομα αυτών των ανθρώπων, καθιερώθηκε στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Οι
Έλληνες, το χρησιμοποιούμε, όπως το βρήκαμε, και, ποτέ υβριστικά.
Ποια φυλή αποτελούν οι
Πομάκοι και ποιας εθνότητας είναι;
Οι Βούλγαροι τους λέγουν Βουλγάρους,
που αλλαξοπίστησαν και από Χριστιανοί έγιναν Μουσουλμάνοι, που άλλαξαν
πίστη και αρνήθηκαν την εθνικότητά τους. Στηρίζονται στη γλώσσα και σε κάποια
λαογραφικά στοιχεία, όπως τοπωνύμια της περιοχής κ.ά.
Η τουρκική
προπαγάνδα επιμένει ότι οι Πομάκοι είναι Τούρκοι, καταγόμενοι από τους
Πετσενέγκους. Όμως Πετσενέγκοι (κατά
τον μεγάλο ιστορικό μας Παπαρρηγόπουλο) δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ στη
Ροδόπη, κι ούτε υπάρχουν στοιχεία, που να μαρτυρούν την παραμονή Πετσενέγκων
στην περιοχή.
Το ότι οι Πομάκοι δεν
είναι Τούρκοι, δεν ανήκουν στην τουρκική φυλή, μας το είπε πρόσφατα και ο
πρωθυπουργός της Τουρκίας κ. ΕΡΝΤΟΓΑΝ.
Στην πομακική
εφημερίδα της Κομοτηνής «ΖΑΓΑΛΙΣΑ» (του Δεκεμβρίου 2011,
αριθ. Φύλλου 58), διαβάσαμε: «Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ κατά την επίσκεψή του στην
ιδιαίτερη πατρίδα του, το χωριό Ρ Ι Ζ Ε (ελληνικά Ρίζιον) του
Πόντου, σε ομιλία του, είπε: «Όλες
οι εθνικότητες, όπως οι Τούρκοι, οι Κούρδοι, οι Λαζοί, οι Κιρκάσιοι, οι
Αχπάζιοι, οι Πομάκοι και οι Γεωργιανοί, δεν είναι αντιμαχόμενες ομάδες.
Όλοι έχουν την αξία τους. Κανείς δεν είναι ανώτερος από τον άλλον. . .»
Λοιπόν, Τούρκοι,
Κούρδοι, Πομάκοι κλπ αποτελούν διαφορετικές εθνικότητες. Οι Πομάκοι και οι
Τούρκοι δεν είναι της ίδιας εθνικότητας, οι Πομάκοι δεν είναι Τούρκοι.
Οι Έλληνες ξέρουμε ότι
οι Πομάκοι είναι ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής, από τα αρχαία χρόνια, είναι
Θρακοέλληνες. Εκσλαβίστηκαν γλωσσικά στη διάρκεια του 14ου αιώνα, όταν συγκατοικούσαν με τους
Σλάβους. Εκχριστιανίστηκαν, στα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, όταν ο
Χριστιανισμός διαδόθηκε στην περιοχή. Και εξισλαμίστηκαν από τους Τούρκους τον
17ο αιώνα.
Σποραδικά από τα 1512 , επί Σελίμ Α΄, και ολοκληρώθηκε το 1660 επί
Μωάμεθ Δ΄ (1656-1661).
Τι λέγουν οι ίδιοι οι
Πομάκοι για την καταγωγή τους; Σίγουρα είναι πολύπαθοι (από Βουλγάρους
και Τούρκους) και τρομοκρατημένοι (από τους Τούρκους). Γι΄αυτό δε μιλούν, δεν
εκφράζονται ελεύθερα. Δείχνουν ότι δεν τους απασχολεί το παρελθόν
τους και δεν το συζητούν. Τους αρκεί που είναι Μουσουλμάνοι και ως Έλληνες
πολίτες έχουν μεγάλη κρατική υποστήριξη και απόλυτη θρησκευτικιή ελευθερία.
Πάντως, ως το
1946, και σε κρίσιμες
στιγμές, όπως στα 1878, στα 1913, στα 1919 και στα 1946 οι Πομάκοι
εκδήλωσαν την επιθυμία τους να ενωθούν και να συμβιώσουν με τους Έλληνες.
Μάλιστα οι εκπρόσωποί τους, υποστήριξαν την ελληνική καταγωγή τους από
την αρχαία φυλή των Αγριάνων. Αυτό έγινε και το 1946, όταν πήγαν στο
Παρίσι και την Ουάσιγκτον και προσπάθησαν να πετύχουν από τον Οργανισμό
Ηνωμένων Εθνών και τους Αμερικανούς την ένταξή τους (και των Πομάκων της
Βουλγαρίας δηλαδή) στην Ελλάδα.
Αλλά μεγαλύτερη σημασία
έχει το τί κάναμε για τους Πομάκους, εμείς, οι Έλληνες,! Ακούστε:
Στη διάρκεια της
Τουρκοκρατίας και μετά την απελευθέρωση, μέχρι σήμερα, εξακόσια και
παραπάνω χρόνια, κάθε Μουσουλμάνο, που έβλεπαν οι Χριστιανοί Έλληνες και
άλλοι, τον θεωρούσαν και τον έλεγαν Τούρκο. Δεν ξεχώριζαν το Μουσουλμάνο από
τον Τούρκο. Δεν ήξεραν ότι υπάρχουν και Μουσουλμάνοι, που δεν είναι Τούρκοι.
Γι' αυτό και τους Πομάκους τους θεωρούσαν Τούρκους. Ακόμα και τώρα
συμβαίνει το ίδιο. Γι' αυτό και ο πρώην υπουργός των Εξωτερικών της Ελλάδας
Μιχάλης Παπακωνσταντίνου έκαμε το λάθος να αποκαλέσει (από την τηλεόραση)
Τούρκους τους Μουσουλμάνους της Βοσνίας, που, βέβαια δεν είναι Τούρκοι, αλλά
Σέρβοι, Σλάβοι
Με τη Συνθήκη της
Λωζάνης (24 Ιουλίου 1923) και με τη Σύμβαση «Περί της ανταλλαγής
των Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών» (30 Ιανουαρίου 1923), συμφωνήθηκε:
Να εξαιρεθούν της
ανταλλαγής οι Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι της
Κωνσταντινούπολης, και οιΜουσουλμάνοι της Θράκης.
Η Συνθήκη της Λωζάννης
(άρθρα 40 και 41) προβλέπει την υποχρεωτική διδασκαλία της επίσημης γλώσσας του
κράτους, και υποχρεώνει την Τουρκία και την Ελλάδα να φροντίζουν για τη
διδασκαλία της θρησκείας και της μητρικής γλώσσας στα μειονοτικά σχολεία.
Προβλέπει επίσης ότι το
κράτος (Τουρκικό ή Ελληνικό αντίστοιχα) έχει υποχρέωση να
παρέχει την εκπαίδευση στα σχολεία τους «εν τη ιδία γλώσση» των μειονοτήτων.
Η Συνθήκη της
Λωζάννης και η Σύμβαση «Περί ανταλλαγής των πληθυσμών. . .», έπρεπε να
εφαρμόζονται και να ισχύουν απαρέγκλιτα. Ακρωτηριάστηκαν, όμως, και
κουρελιάστηκαν από Τούρκους και Έλληνες.
Οι Τούρκοι π.χ. κρατούν
σε ομηρία το Πατριαρχείο, δίνοντάς του υποσχέσεις, που ποτέ δεν κρατούν, ενώ
ξερίζωσαν τους Έλληνες από την Κωνσταντινούπολη και από τα δυο νησιά, την Ίμβρο
και την Τένεδο.
Οι Έλληνες, άσκεφτα και
απαράδεκτα, σαν να ήμασταν υποτακτικοί των Τούρκων, συνυπογράψαμε
(με τους Τούρκους) τα μορφωτικά πρωτόκολλα, το 1951 και 1968 και ψηφίσαμε
και εφαρμόσαμε το Νόμο 3065/1954 Φ.Ε.Κ. 239/9.10.1954 «Περί
τουρκικής μειονότητας Θράκης». Μάλιστα, με αυστηρές διαταγές του Γενικού
Διοικητή Θράκης Φεσσόπουλου (Αρ.Πρ.Α1043/28.1.1954 και Α.Πρ.Α202/5-2-1955),
«κατόπιν εντολής του κυρίου Πρωθυπουργού», διατάξαμε να κατεβούν οι πινακίδες,
που έγραφαν «Μουσουλμανικό σχολείο», «Μουσουλμανική κοινότητα», κλπ. Και να
αναρτηθούν άλλες, που να γράφουν «Τουρκικό σχολείο», «Τουρκική κοινότητα» κλπ.
Έτσι οι τρεις μουσουλμανικές μειονότητες της Θράκης (Τούρκοι, Πομάκοι,
Αθίγγανοι) έγιναν μία Τουρκική μειονότητα Θράκης! Έτσι,
μητρική γλώσσα των Πομάκων δε θα είναι πια η πομακική, αλλά η τουρκική (και
αυτή διδάσκεται στα σχολεία). Έτσι οι Πομάκοι δεν διδάσκονται τη θρησκεία και
τη μητρική τους γλώσσα «εν τη ιδία αυτών γλώσσα», που ορίζει η Σύμβαση για την
ανταλλαγή των πληθυσμών.
Πολλά χρόνια μετά, το
1988, με απόφασή του ο «Άρειος Πάγος» (το Ανώτατο Ελληνικό δικαστήριο)
αντικατέστησε τον όρο «Τουρκικός» με τον όρο «Μειονοτικός». Όμως το κακό είχε
γίνει και έμεινε.
Οι διεθνείς αυτές
συνθήκες και αυτοί οι νόμοι έδεσαν τα χέρια κάθε επόμενης Ελληνικής κυβέρνησης.
Τέτοιοι νόμοι μόνο με συναίνεση των δύο πλευρών καταργούνται ή τροποποιούνται.
Και βέβαια η Τουρκία ποτέ δε θα επέστρεφε αυτό το δώρο, που πήρε από την Ελλάδα
μας.
Η ατυχής και άδικη αυτή
αντιμετώπιση των Πομάκων από την Έλληνική κυβέρνηση, σόκαρε τους Μουσουλμάνους
Πομάκους.
Αρνήθηκαν να εκτελέσουν
τα πρωτόκολλα και τις διαταγές και μόνο το καινούριο Δημοτικό σχολείο
Εχίνου, που κατασκευάστηκε αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου, με
χρήματα του Ελληνικού κράτους, φυτεύτηκε στον Εχίνο με την πινακίδα του
«Τουρκικό Δημοτικό Σχολείο Εχίνου». Τα άλλα 75 Μουσουλμανικά
(Πομακικά» δημοτικά σχολεία του Ν. Ξάνθης δεν άλλαξαν πινακίδα. Συνέχισαν . .
.Μουσουλμανικά.
Τότε, ταυτόχρονα, προσφέρθηκε στους
Τούρκους και το «Τουρκικόν Γυμνάσιον Κομοτηνής Τζελάλ Μπαγιάρ».
Ζήτησα απαντήσεις
στις απορίες μου, γιατί η ελληνική κυβέρνηση έκανε αυτό το λάθος, αυτό το
εθνικό έγκλημα.
Μου είπαν πως τον καιρό εκείνο αντιμετωπίζαμε τον από βορρά κομμουνιστικό
κίνδυνο, το σιδηρούν παραπέτασμα. Κάναμε την παραχώρηση για να τα έχουμε
καλά με την Τουρκία, ν'αντιμετωπίσουμε μαζί τον από βορρά κίνδυνο!
Όμως ο εμφύλιος πόλεμος (και συμμοριτοπόλεμο τον έλεγαν) είχε τελειώσει
το 1949, η αντιμετώπιση τού από βορρά κινδύνου ήταν υπόθεση του ΝΑΤΟ. Και στο
ΝΑΤΟ ανήκαμε κι εμείς και η Τουρκία! Γιατί δωρίσαμε τους Πομάκους στους
Τούρκους; Γιατί βάλαμε τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα;
Κυρίες και Κύριοι
Εμείς το κάναμε αυτό το
κακό! Εμείς οι ‘Ελληνες, η Ελλάδα, το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Δωρίσαμε τους
Πομάκους στους Τούρκους. Και ένα λαό ολόκληρο τον δώσαμε ως πεσκέσι, χωρίς να
τον ρωτήσουμε, χωρίς να τον ενημερώσουμε καν !
Και το χειρότερο,
ανοίξαμε στους Τούρκους την πόρτα της Θράκης μας, δώσαμε στους εχθρούς
μας Τούρκους «γην και ύδωρ». Γιατί, φυσικά, όταν ολοκληρωθεί ο
εκτουρκισμός των Πομάκων, και τους δοθεί η ευκαιρία, οι Τούρκοι θα επιδιώξουν
το επόμενο βήμα. . . Εμφανίζοντας, ΜΙΑ συμπαγή τουρκική μειονότητα, θ’
απαιτήσουν αυτονόμηση, πρώτα, και ένωσή της Θράκης με την Τουρκία, σε επόμενη
φάση. Σ΄αυτό θα διευκολύνει, βεβαίως, και η αύξηση του Μουσουλμανικού
στοιχείου, με την παράλληλη ελάττωση του Ελληνικού πληθυσμού στη
Θράκη.
Και για του λόγου το
ασφαλές:
Στη διακήρυξη του εθνικού όρκου των Τούρκων ο Κεμάλ Ατατούρκ, το 1920,
αναφέρει:
"Σκοπός μας είναι η Δυτ. Θράκη να παραμείνει στα τουρκικά χέρια, σαν
ενιαίο σύνολο, και σε κατάλληλο χρόνο και ευκαιρία να ενωθεί με τη Μητέρα
Πατρίδα. Εμείς δεν μπορούμε να δεχτούμε την απαλλοτρίωση του τουρκικού αυτού
τμήματος. Οι αδελφοί μας της Δυτ. Θράκης σε πρώτο βήμα πρέπει να αγωνιστούν για
να κερδίσουν την ανεξαρτησία και αυτονομία της Δυτ. Θράκης".
Και στην πομάκικη
εφημερίδα «NATPRESH» του Απριλίου 2011, διαβάσαμε:
«Ο υπουργός εξωτερικών
της Τουρκίας (Νταβούτογλου), στη διάρκεια της επίσκεψής του στη Θράκη, είπε:
«Οι περιοχές της Ροδόπης και της Θράκης (σ.σ. της Ανατολικής) θα αποτελέσουν
πάλι μια ενότητα. Παλιότερα η Ανδριανούπολη, η Θεσσαλονίκη, η Κομοτηνή, η
Φιλιππούπολη ζούσαν όλοι μαζί. Πάλι έτσι θα γίνουν. . .)
Αυτός είναι ο στόχος των Τούρκων και τον πραγματοποιούν μεθοδικά, προοδευτικά,
αδιάλειπτα. «Το σαλάμι τρώγεται φέτα – φέτα». Και σας βεβαιώ έχουν φάει μεγάλο
μέρος του σαλαμιού.
Μακρύ χέρι
τους είναι το Τουρκικό προξενείο Κομοτηνής, Όπλα τους η θρησκεία, τα χρήματα,
τα καλοπιάσματα, η απομόνωση, η γκετοποίηση της πομακικής περιοχής, οι απειλές,
η τρομοκρατία. Και μιλάμε για μεγάλη τρομοκρατία, τρομοκρατία θρησκευτική,
ψυχολογική, οικονομική, κοινωνική. . .
Από το 1964, στο
Μουσουλμανικό Ιεροσπουδαστήριο Εχίνου , συνυπηρετούσα με το γιο τού
τότε μουφτή Ξάνθης, τον Αγκά Μεχμέτ ή Μουφτήογλου (γιο του Μουφτή) .
Τότε, τακτικά, έτρεχα από χωριό σε χωριό της πομακικής περιοχής ή
συνεργαζόμουν με Πομάκους για φωτογραφίες και για συγκέντρωση
λαογραφικού, γλωσσικού και άλλου υλικού. Ο κ. Μουφτήογλου,
πληροφορημένος για το έργο, που προσπαθούσα να κάμω, μια μέρα, μου είπε: "Εμείς δε θέλουμε ν' ακούσουμε
ούτε τη λέξη Πομάκος κι εσύ προσπαθείς να γράψεις βιβλίο για τους
Πομάκους". Φανταστείτε,
Κυρίες και Κύριοι, ποιο έργο διεκπεραίωνε, ποια δουλειά έκαμνε μέσα στην τάξη,
ο κ. Αγκά Μεχμέτ, τότε, μάλιστα, που ο μουφτής πατέρας του διοικούσε τους
Μουσουλμάνους του Νομού Ξάνθης και διόριζε, ως ιμάμηδες (παπάδες) στα τζαμιά,
Πομάκους, απόφοιτους του Μουσουλμανικού Ιεροσπουδα- στηρίου Εχίνου.
Τότε, στη 10/ετία του
΄60, μια πομακική οικογένεια συνδέθηκε φιλικά με τη δική μου. Το
ανδρόγυνο και τα παιδιά τους μιλούσαν θαυμάσια τα Ελληνικά. Ευγένεια και
καλοσύνη χαρακτήριζαν τη συμπεριφορά τους. Όταν, ψάχνοντας για λαογραφικό
υλικό, επισκέφτηκα το χωριό τους με καλωσόρισαν θερμά και μου πρόσφεραν υπέροχη
φιλοξενία.
Ξαναπήγα στο ίδιο χωριό
μετά από 27 χρόνια. Έξω από το σπίτι τους, φώναξα το όνομα του άνδρα μια, δυο,
τρεις, τέσσερις φορές. Δεν απαντούσε κανείς. Γύρισα για να φύγω. Τότε άκουσα τη
φωνή του φίλου μου να μου λέει. «Πέτρο συγγνώμη, λυπάμαι. . . . άλλαξαν πολύ τα
πράγματα». Σκουπίζοντας τα μάτια του ξαναμπήκε στο σπίτι του…
Καταλαβαίνετε πόση τρομοκρατία είχε ασκηθεί στο ενδιάμεσο διάστημα.
Στην Ξάνθη, ένας από
τους μαθητές μου έχει καφενείο. Τον επισκέφτηκα το περασμένο Φθινόπωρο, ύστερα
από 45 χρόνια. Χάρηκε, που με είδε. Με σύστησε στη γυναίκα και το γιο του, που
τον βοηθούν στη δουλειά του. Με κέρασαν καφέ και συζητήσαμε περίπου, μισή ώρα.
Φιλικά και ευγενικά με συνόδευσαν, όταν έφευγα.
Ένα μήνα μετά, ξαναπήγα
στο καφενείο, για να τους προσφέρω το βιβλίο μου «ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ
1965». Ήταν ψυχροί. . Τελείως διαφορετική η συμπεριφορά τους. Κοίταξαν τη
δουλειά τους!!! Αφιλόξενο το περιβάλλον. Ο μαθητής μου, με ύφος
τρομερά δυσαρεστημένου, πήρε το δίσκο, που μεταφέρει τους καφέδες, και
έφυγε. Παράγγειλα καφέ και κάθισα να τον πιώ. Μια εφημερίδα, πάνω στο
τραπέζι, με συντρόφευσε. Είκοσι λεπτά μετά, πλήρωσα, χαιρέτησα και έφυγα.
Ο μαθητής μου δεν είχε επιστρέψει...
Τον Μάιο 1996,
πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η παρουσίαση των βιβλίων μου για τη γλώσσα των
Πομάκων. Παρουσιαστής ο δημοσιογράφος Άγγελος Συρίγος. Ομιλητές: ο
Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Σγουρίδης, ο δημοσιογράφος κ. Γιάννης Μαρίνος η τ.
υπουργός κ/α Τσουδερού, ο υπουργός δικαιοσύνης κ. Βενιζέλος, ο πρόεδρος
της «Α.Ε. ΜΗΧΑΝΙΚΗ» κ. Εμφιετζόγλου, οι δύο συνεργάτες μου Αϊντίν Μουμίν
(δάσκαλος), ο Καπζά Μουζαφέρ (δικηγόρος), και εγώ. Και το ακροατήριο εκλεκτό,
εκλεκτότατο, πιο εκλεκτό δε θα μπορούσε να γίνει. Σ’ αυτό το ακροατήριο
ξεφώνησε, αυθόρμητα, ο Καμπζά Μουζαφέρ: πομακικά, πρώτα, κι έπειτα Ελληνικά.
«Σας ευχαριστώ από καρδιάς που είστε εδώ μαζί μας. Παρακαλώ να μην ξεχάσετε
τους Πομάκους»!!!!
Όταν, την άλλη
μέρα, ο Μουζαφέρ επέστρεψε στην Ξάνθη και το χωριό του, όλοι έπεσαν επάνω του.
Θα τον έτρωγαν. Πιο μπροστά είχαν ήδη τρομοκρατήσει την οικογένειά του. Εκτός
των άλλων τον απείλησαν ότι, αν δεν απομακρυνθεί από μένα και τους Γκιαούρηδες,
δε θα έβλεπε, ως δικηγόρος, κανέναν Μουσουλμάνο πελάτη. . .
Στο τέλος του ίδιου
έτους Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ, στη συνεδρίασή της του Δεκεμβρίου, βράβευσε (εκτός από
μένα) και τους δυο συνεργάτες μου. Ο Καπζά Μουζαφέρ αρνήθηκε να παραλάβει το
βραβείο του της ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ καθώς και τις 500.000 δραχμές, που το
συνόδευαν. . . .
Σήμερα σε κάθε πομακικό
χωριό και σε κάθε γειτονιά των πόλεων υπάρχουν εγκάθετοι της τουρκικής
προπαγάνδας, «γκρίζοι λύκοι», που διαβιούν στα καφενεία κι άλλη δουλειά δεν
κάνουν από το να κατασκοπεύουν, να ελέγχουν, να καπελώνουν, να επηρεάζουν, να
τρομοκρατούν.
Οι ίδιοι ελέγχουν και τους Χριστιανούς και τους οποιουσδήποτε άλλους
επισκέπτες των πομακικών χωριών. Διαστρεβλώνουν τα λόγια και τις
προθέσεις τους, τους αντιμετωπίζουν εχθρικά και δεν αφήνουν να περάσει στους
Πομάκους τίποτε αντίθετο προς την τουρκική προπαγάνδα.
Συγκεκριμένα, όσον
αφορά τους Πομάκους, η τουρκική προπαγάνδα πολεμά τα παραδοσιακά στοιχεία, που
συνδέουν τους Πομάκους με το παρελθόν τους, με τον ίδιο τον εαυτό
τους: Παλιές θρησκευτικές Χριστιανικές συνήθειες, έθιμα, ενδυμασία,
δημοτικά τραγούδια, δημοτικοί χοροί, γιορτές μη Μουσουλμανικές, γλώσσα,
παραδόσεις, ακόμα και το όνομά τους, ΠΟΜΑΚΟΙ, βρίσκονται συνεχώς στο στόχαστρό
της. Όλ' αυτά συκοφαντούνται, καταπολεμούνται, περιφρονούνται, εξαφανίζονται.
Κυρίες και Κύριοι
Παρ' όλα αυτά, υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ. Υπάρχουν οι
ψυχωμένοι Πομάκοι, που αντιδρούν φανερά. Που αντιστέκονται, που αγωνίζονται.
Αυτοί αποτελούν την ελπίδα, για τους Πομάκους. Αυτοί παίρνουν στα χέρια τους
την προστασία της φυλής τους. Είναι το Κέντρο Πομακικών
ερευνών, στην Κομοτηνή. Είναι οι Πομακικές εφημερίδες: «Ζαγάλισα», στην
Κομοτηνή και «Natpresh» στην Ξάνθη. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι των Πομάκων στην
Ξάνθη και την Κομοτηνή. Το ηλεκτρονικό πομακικό λεξικό (με τη δ/ση www.pomlex.com).. Η συγγραφή γλωσσικών
βιβλίων και από τους ίδιους τους Πομάκους. Οι αναρτήσεις στο διαδίκτυο
(ιντερνέτ) {στη δ/ση www.peripomαkon.com), οι ενημερωτικές
παρουσιάσεις σε διεθνή φόρα.Τα CD με πομακικά τραγούδια, οι πολλές
δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, οι διδακτορικές εργασίες φοιτητών, τα
ντοκιμαντέρ για την Πομακική περιοχή και τους Πομάκους κ.ά.
Κυρίες και Κύριοι,
σας
ευχαριστώ, για την προσοχή σας.
