Τμήμα του Κομψάτου κοντά στις Σάτρες
ΠΟΤΑΜΟΣ ΚΟΜΨΑΤΟΣ
Ο ποταμός Κομψάτος, ένα από τα πιο σημαντικά ποτάμια της Ελληνικής Θράκης, διασχίζει το νομό Ξάνθης και ένα τμήμα του Νομού Ροδόπης. Οι φυσικές ομορφιές του παραμένουν άγνωστες σε πολλούς. Στόχος αυτής της παραγωγής είναι να παρουσιάσει ορισμένα στοιχεία για το ποτάμι αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
Η κοιλάδα του ποταμού Κομψάτου ο οποίος καταλήγει στη λίμνη Βιστονίδα, ξεκινά από την ορεινή περιοχή του νομού Ξάνθης κοντά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα και φτάνει στα νότια ως τη Διαλαμπή. Ανατολικά ορίζεται από το Παπίκιο όρος και δυτικά από τα χωριά Μέδουσα - Πολύσκιο - Υδροχώριο - Έρανο. Περιλαμβάνει τα χωριά Κοτάνη, Γιδότοπο, Δουργούτι και Πολύανθο.
Το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής καλύπτεται από δάση βελανιδιάς που είναι υπερβοσκημένα κυρίως στις νότιες, βραχώδεις πλαγιές. Στα υψηλότερα σημεία υπάρχουν συστάδες οξιάς, κυρίως κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων.
Η κοιλάδα του Κομψάτου είναι από τις σημαντικότερες περιοχές της Ελλάδας για τα αρπακτικά πουλιά. Συναντούμε 128 είδη πουλιών, ανάμεσα στα οποία πολλά είναι απειλούμενα σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Αναπαραγόμενα είδη είναι ο Μαυροπελαργός (Ciconia nigra),ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus), το Όρνιο (Gyps fulvus), ο Φιδαετός Circaetus gallicus, το Σαϊνι (Accipiter brevipes), η Αετογερακίνα (Buteo rufinus), ο Κραυγαετός Aquila pomarina, ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Σταυραετός Hieraaetus pennatus, ο Πετρίτης (Falco peregrinus), η Μεσοτσικλητάρα (Dendrocopos medius) και η Λιοστριτσίδα (Hippolais olivetorum).
Στην περιοχή έχει παρατηρηθεί ένα απειλούμενο είδος παγκοσμίως, ο Βασιλαετός (Aquila heliaca), και 6 κινδυνεύοντα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης, 19 είδη πτηνών περιλαμβάνονται στο “Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας”, από τα οποία 6 κινδυνεύουν με εξαφάνιση, 7 είναι τρωτά και 4 είναι σπάνια. Τριάντα πέντε είδη περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της οδηγίας για τα πουλιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (79/409).
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Διοικητική Περιφέρεια:
Ανατολική Μακεδονία, Θράκη
Ανατολική Μακεδονία, Θράκη
Μέσο Υψόμετρο (m):
200
200
Περιγραφή: Ο ποταμός Κομψάτος έχει παροχή γλυκού νερού που φτάνει τα 300 l/sec και τροφοδοτεί τη λίμνη Βιστονίδα. Μεγάλη ποσότητα αμμοχάλικου και ιλύος (240.000 m 3 /έτος) εξάγεται κάθε χρόνο από εδώ. Στην έξοδο του Κομψάτου υπάρχουν υπερβοσκημένα και υποβαθμισμένα παραποτάμια δάση καθώς και εκτεταμένες λευκοκαλλιέργειες. Υπάρχουν επίσης λόφοι (Καρά Ογλάν) με δρυοδάση που βόσκονται και κοιλάδες με απότομες κλιτύες (κυρίως η κοιλάδα του ποταμού Κομψάτου). Η δομή του δάσους οφείλεται στη βόσκηση, ενώ στα ρέματα απαντά πυκνό δάσος.
Τύποι Οικοτόπων: Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi), Ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπουMagnopotamion ή Hydrocharition, Οι ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή: Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba κατά μήκος των ακτών τους, Υπολειμματικά αλλουβιακά δάση (Alno-ulmion), Δάση με Quercus frainetto, Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba, Δάση πλάτανου της Ανατολής (Platanion orientalis), Παρόχθια δάση-στοές της θερμής Μεσογείου (Nerio-Tamaricetea).
Είδη ζώων: Lutra lutra, Testudo hermanni, Testudo graeca, Elaphe quatuorlineata, Alosa fallax, Rhodeussericeus amarus, Barbus plebejus, Chalcalburnus chalcoides, Cobitis taenia.
Καθεστώς προστασίας: -Εθνικό και Περιφερειακό επίπεδο: καταφύγιο θηραμάτων.
-Διεθνές επίπεδο: περιοχή Σύμβασης Ραμσάρ, ΣΠΠ.
Σπουδαιότητα: Αποτελεί καταφύγιο για αρπακτικά πτηνά. Η υπάρχουσα ποικιλότητα ειδών εμπλουτίζεται από τη γειτνίαση με τους υγροτόπους της Βιστονίδας. Οι παραδοσιακές χρήσεις γης συμβάλλουν στην αξία της περιοχής. Ο υγρότοπος αυτός είτε μπορεί να θεωρηθεί ως ενιαία οικολογική μονάδα με τη Βιστονίδα ή ακόμη και από μόνος του έχει μεγάλη οικολογική αξία για την Ελλάδα. Αξιοσημείωτη είναι η ποικιλότητα τύπων οικοτόπων και ειδών της άγριας ζωής, όπως επίσης και οι αξιόλογοι πληθυσμοί πτηνών που απαντούν εδώ. Πολυάριθμα είδη πτηνών έχουν, σε εθνικό επίπεδο, την κυρίως εξάπλωσή τους στην περιοχή. Επιπλέον, στους υγροτόπους αυτούς αναπαράγεται ο συνολικός ελληνικός και ευρωπαϊκός πληθυσμός άλλων ειδών πουλιών.
-Διεθνές επίπεδο: περιοχή Σύμβασης Ραμσάρ, ΣΠΠ.
Σπουδαιότητα: Αποτελεί καταφύγιο για αρπακτικά πτηνά. Η υπάρχουσα ποικιλότητα ειδών εμπλουτίζεται από τη γειτνίαση με τους υγροτόπους της Βιστονίδας. Οι παραδοσιακές χρήσεις γης συμβάλλουν στην αξία της περιοχής. Ο υγρότοπος αυτός είτε μπορεί να θεωρηθεί ως ενιαία οικολογική μονάδα με τη Βιστονίδα ή ακόμη και από μόνος του έχει μεγάλη οικολογική αξία για την Ελλάδα. Αξιοσημείωτη είναι η ποικιλότητα τύπων οικοτόπων και ειδών της άγριας ζωής, όπως επίσης και οι αξιόλογοι πληθυσμοί πτηνών που απαντούν εδώ. Πολυάριθμα είδη πτηνών έχουν, σε εθνικό επίπεδο, την κυρίως εξάπλωσή τους στην περιοχή. Επιπλέον, στους υγροτόπους αυτούς αναπαράγεται ο συνολικός ελληνικός και ευρωπαϊκός πληθυσμός άλλων ειδών πουλιών.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ
σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του Birdlife International η Κοιλάδα του Κομψάτου είναι Σημαντική για τα Πουλιά Περιοχή και μάλιστα η αξία της είναι ιδιαίτερη για τα σπάνια είδη αρπακτικών πουλιών που εμφανίζονται εκεί. Συγκεκριμένα στην περιοχή έχουν παρατηρηθεί τα παρακάτω είδη αρπακτικών:
Σφηκιάρης (Pernis apivorus)
Θαλασσαετός (Haliaetus albicilla)
Ασπροπάρης (Neophron percnopterus)
Όρνιο (Gyps fulvus)
Μαυρόγυπας (Aegypius monachus
Φιδαετός (Circaetus gallicus)
Διπλοσάϊνο (Accipiter gentiles)
Τσιχλογέρακο (Accipiter nisus)
Γερακίνα (Buteo buteo)
Αετογερακίνα (Buteo rufinus)
Κραυγαετός (Aquila pomarina)
Χρυσαετός (Aquila chrysaetos)
Σταυραετός (Hieraetus pennatus)
Σπιζαετός (Hieraetus fasciatus)
Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus)
Χρυσογέρακο (Falco biarmicus)
Πετρίτης (Falco peregrinus)
Πρόκειται για την δεύτερη σημαντικότερη περιοχή στην Ελλάδα για τον μαυρόγυπα μετά το Δάσος της Δαδιάς, ενώ εδώ βρίσκεται μία από τις 4 φωλιές θαλασσαετού στην χώρα μας. Άλλα προστατευόμενα είδη που φωλιάζουν στην περιοχή είναι ο μαυροπελαργός Ciconia nigra, και 6 είδη δρυοκολαπτών Picus viridis, Dryocopus martius, Dendrocopos major, Dendrocopos syriacus, Dendrocopos medius, Dendrocopos minor, γεγονός; που καταδεικνύει ακριβώς την αξία των ώριμων δρυοδασών που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής.
Το μωσαϊκό βιοτόπων που απαντάνται εκεί και αποτελείται από τα ώριμα δρυοδάση, θαμνότοπους όπου υπάρχει μερική ένταση βόσκησης, εκτεταμένες βραχώδεις περιοχές και πολλές ρεματιές αποτελεί ένα από τα φυσικότερα τοπία στην Ελλάδα όπου οι επεμβάσεις του ανθρώπου έχουν επιδράσει στο ελάχιστο. Οι παραδοσιακές χρήσεις γης που διατηρούνται σε αυτήν την περιοχή κυρίως βόσκηση και μικρές ορεινές καλλιέργειες έχουν διαμορφώσει μέσα στους αιώνες το τοπίο που βρίσκουμε σήμερα.
