Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2017

Εκτουρκισμός των Πομάκων

       
 Πομακοπούλες.Φωτογραφία από το αρχείο του Πέτρου Θεοχαρίδη

Εκτουρκισμός των Πομάκων
                                                                                  
ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΣΙΔΗ


΄Ενα από τα βασικά θέματα που χαρακτηρίζουν τους νομούς ΄Εβρου, Ροδόπης και Ξάνθης της Ελληνικής Θράκης είναι και η διαβιούσα σ΄αυτούς μουσουλμανική μειονότητα, η οποία συχνά αποτελεί αντικείμενο συζήτησης, τόσο σε εθνικοκοινωνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως αυτή η μουσουλμανική μειονότητα αποτελείται βασικά από τρεις πληθυσμιακές κατηγορίες, τους Τουρκογενείς, τους Πομάκους και τους Αθίγγανους. Ωστόσο, κάποιες ξένες προπαγάνδες μέσω του Προξενείου τους και σε συνεργασία με εσωτερικούς πράκτορες, διαστρεβλώνουν την αλήθεια και αποκαλούν αυθαίρετα, παράνομα και κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάννης το σύνολο της μουσουλμανικής μειονότητας ως Τούρκους ή Τουρκογενείς. Παρόλο που η Συνθήκη αναφέρει ρητά και αναγνωρίζει ξεχωριστά τους Πομάκους και τους Αθίγγανους που ζουν στην Ελληνική Θράκη.

Εμείς που υπηρετήσαμε στα Πομακοχώρια της Θράκης, είτε ως ένστολοι είτε ως δάσκαλοι, έχουμε προσωπικά βιώματα και τεκμηριωμένες απόψεις γι αυτό το σοβαρό θέμα που κάποιοι κακόπιστοι και κακόβουλοι επιχειρούν να το κάνουν πρόβλημα για τη χώρα μας. Εμείς και οι ιστορικές πηγές γνωρίζουμε ότι οι Πομάκοι είναι γηγενείς κάτοικοι της Θράκης και έλκουν την καταγωγή τους από τους Αγριάνες, που σύμφωνα με τεκμηριωμένα στοιχεία ελλήνων και ξένων συγγραφέων είναι απόγονοι του αρχαίου Θρακικού φύλου. Μάλιστα, δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τους τουρκογενείς μουσουλμάνους ή άλλα φύλα, ούτε γενετικά-βιολογικά ούτε φυσιογνωμικά. Απλώς εξισλαμίστηκαν ακούσια όπως και άλλοι λαοί των Βαλκανίων κατά τη γνωστή ιστορική περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

΄Ολοι γνωρίζουν ποιος είναι ο ρόλος των ξένων κέντρων αλλά και οι ευθύνες της ελληνικής πολιτείας διαχρονικά. Το έγκλημα του εκτουρκισμού των Πομάκων κορυφώθηκε ιδιαίτερα την εποχή του ψυχρού πολέμου, όταν η ελληνική μειονοτική πολιτική προτιμούσε τον εκτουρκισμό αυτών των ορεσίβιων πληθυσμών, προκειμένου να μην είναι ευάλωτοι στην βουλγάρικη προπαγάνδα του τότε κομμουνιστικού καθεστώτος.

Από τότε τα παιδιά των Πομάκων ήταν αναγκασμένα να φοιτούν σε μειονοτικά δημοτικά σχολεία, όπου δεν διδάσκονταν τη μητρική τους γλώσσα (την Πομακική χωρίς γραφή) αλλά αναγκάζονταν να παρακολουθούν μαθήματα στην Τουρκική γλώσσα, για το ήμισυ των μαθημάτων τους, με αποτέλεσμα να αποκόπτονται απ΄τη μητρική γλώσσα που μιλούσαν στα σπίτια τους και ταυτόχρονα να μαθαίνουν πλημμελώς την Ελληνική. Το αποτέλεσμα ήταν να μην μπορούν να συνεχίσουν με σπουδές στην Πατρίδα τους Ελλάδα και να γίνεται μονοδιάστατα σχεδόν η φοίτησή τους σε τουρκικά ιδρύματα στην Ελλάδα ή στην Τουρκία, όπου ήταν ευάλωτοι στην τουρκική προπαγάνδα και κινδύνευαν να καταστούν φερέφωνα της ΄Αγκυρας. ΄Ολα ξεκινούν από τη Γλώσσα και την Παιδεία !!!

Γι αυτούς τους λόγους είχε αρνητικά αποτελέσματα η κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση των πομακικών πληθυσμών στην ελληνική κοινωνία. Ενώ αντίθετα είχε αποτελέσματα η οργανωμένη προσπάθεια εκτουρκισμού των Πομάκων και των Ρομά της Θράκης από τους εγκάθετους του Προξενείου Κομοτηνής, χωρίς την παραμικρή ουσιαστική αντίδραση από την πλευρά της Ελληνικής Πολιτείας, που άργησε-καθυστέρησε να αντιληφθεί το μέγεθος της ζημίας και να πάρει ανάλογα μέτρα για να σταματήσει και εξουδετερώσει ως κυματοθραύστης τα αρνητικά αποτελέσματα.

Ο εκτουρκισμός των Πομάκων, των Αθίγγανων και των λοιπών Ελλήνων Μουσουλμάνων, που δεν έχουν την παραμικρή εθνική, γλωσσική και πολιτιστική σχέση και συγγένεια με τους τουρκογενείς μουσουλμάνους, είναι αναστρέψιμος αλλά απαιτεί σοβαρή εθνική μειονοτική πολιτική. Το κεφάλαιο είναι τεράστιο, το θέμα είναι ζέον και τα ερωτήματα αμέτρητα και αμείλικτα...



Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ ΣΤΑ ΠΟΜΑΚΟΧΩΡΙΑ

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος οὐλομένην...
Ispei migolâma zhaná, Ahilléavono parátiko ifkô...

ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη ...
Dúmi migolâma zhaná, za zhókne chülâka umé da právi mlógo rábatï, zhîyen ye abigrával na mlógo mestá ...


Νέα μετάφραση 
της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στην πομακική
από τον Πομάκο δημοσιογράφο Σεμπαϊδήν Καραχότζα

15 Νοεμβρίου 2017. Η σημερινή μέρα είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για τους Πομάκους όσο και για τις ομηρικές μεταφράσεις. Για τους Πομάκους διότι έχουν πλέον μεταφρασμένες στη μητρική τους γλώσσα τις εισαγωγές της Ιλιάδας και της Οδύσσειας και για τις ομηρικές μεταφράσεις διότι προστίθεται άλλη μία αξιόλογη μετάφραση στις εκατοντάδες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.

Τα έργα του Ομήρου έχουν φωτίσει μέχρι σήμερα εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αποτελούν μέτρο σύγκρισης για όλους τους ποιητές της γης. Όσοι μπορούν να κατανοούν το πρωτότυπο κείμενο είναι ιδιαίτερα τυχεροί. Όμως και όσοι αναπλάθουν τα αιώνια κείμενα του Ομήρου σε άλλες γλώσσες είναι εξίσου τυχεροί γιατί καταφέρνουν να ταξιδέψουν στο χρόνο και στο χώρο πηγαίνοντας τρεις χιλιάδες χρόνια πίσω, ακολουθώντας τους Αχαιούς στην εκστρατεία τους για την κατάληψη της Τροίας και μετά ακολουθώντας τον Οδυσσέα στο μακρινό ταξίδι του γυρισμού.

Η απόφαση του Σεμπαϊδήν Καραχότζα να αναμετρηθεί άλλη μια φορά με σημαντικά κείμενα κλασικών συγγραφέων και να τα αποδώσει στη μητρική του γλώσσα δείχνει το ψυχικό σθένος ενός ανθρώπου που πολλές φορές μέχρι σήμερα έχει δείξει ότι μπορεί να τολμά αλλά και να υλοποιεί αυτό που τολμά. Δείχνει επίσης τη δύναμη της μητρικής γλώσσας των Πομάκων, μίας γλώσσας ζωντανής που μπορεί να αποδώσει ακόμα και τα πιο σύνθετα νοήματα όταν βρεθούν άξιοι στοχαστές σαν το Σεμπαϊδήν Καραχότζα να της δώσουν φτερά.

Ο Σεμπαϊδήν  Καραχότζα, ανήκει στην κατηγορία των πρωτοπόρων. Ανήκει στους ανθρώπους που βρίσκονται πάντα δέκα βήματα πιο μπροστά από την εποχή τους.

Οι συγκεκριμένες μεταφράσεις διακρίνονται για την πιστότητα της απόδοσης του πρωτότυπου κειμένου αλλά και για τη ζωντάνια τους. Πιστεύουμε ότι μπορούν να βοηθήσουν τους νέους Πομάκους να προσεγγίσουν τα αθάνατα ομηρικά έπη.

Ευχόμαστε καλή συνέχεια στις πνευματικές αναζητήσεις του εκλεκτού Πομάκου δημοσιογράφου. Είναι βέβαιο πως όσο περισσότερο καλλιεργεί τη μητρική του γλώσσα τόσο περισσότερο θα φωτίζεται και θα φωτίζει.
Σε ευχαριστούμε Σεμπαϊδήν.

Ν.Θ. Κόκκας


Παραθέτουμε πιο κάτω τις σημαντικές μεταφράσεις των εισαγωγών της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στα πομάκικα, όπως δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα του Σεμπαϊδήν Καραχότζα:


ILYADA A. 1-8
Ispei mi, golâma zhaná, Ahilléavono parátiko ifkô, Piléavune sîna
Zhána dakára na Yunántse mlógo bólkï
I mlógo yákï dúshï kópeletom prevódi na drúgono dünyó
I astávi mi snágïne yâto za kúchetana
I za vrit divïne píleta. Inazí go Días paíska da stáne.
Ad kogîta zafátiho seftâ da so károt
Atréavïyen sïn i yátse kámatnïyen Ahilléas.
Kotrí ad tâhnïne alláhove gi nagadí da so bóret?

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε,
πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν
οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή, 
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
Tίς τ᾿ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;


ODISIA A. 1-9
Dúmi mi, golâma zhaná, za zhókne chülâka umé da právi mlógo rábatï
Zhîyen ye abigrával na mlógo mestá, agîta prezô húbavono grádo na Tria
I mlózem insánom kasabîne víde i pazná mi akîlane,
I faf denízene uvótre prekára mlógo rábatï,
Za da si kurtelísa tógavono dúsho i za da si dakára nadzát zhâhne tógavï dóstove íshtot yátse da so vórnot. 
Allá na mazhî da gi kurtelísa dóstovene i da go ishtâsho yátse.
Óti so so zagubíli ad kaknána so tíye kríve právili
Katá míchkï dechyá so izâli gavôdïne Slóntsemune, zhîyen ye Iperíof sïn
I toy gi ye ne astávil da so vórnot nadzát.*

Ακριβέστερη μετάφραση τελευταίου στίχου:
*I toy mi ye zöl zhókne déne ta so vráshtot

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν·
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.

ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ·
αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο,
νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο
ἤσθιον· αὐτὰρ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.




Όσοι κατά το παρελθόν έχουν δοκιμάσει να μεταφράσουν τόσο δύσκολα κείμενα κατανοούν τη σπουδαιότητα τους εγχειρήματος. Παραθέτουμε ενδεικτικά κάποιες άλλες μεταφράσεις των ίδιων κειμένων στα ελληνικά, στα βουλγαρικά και στα αγγλικά.

ΙΛΙΑΔΑ Α’ 1-8
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ
Ψάλλε θεά, τον τρομερό θυμόν του Αχιλλέως
Πώς έγινε στους Αχαιούς αρχή πολλών δακρύων.
Που ανδράγαθες ροβόλησε πολλές ψυχές στον Άδη
ηρώων, κι έδωκεν αυτούς αρπάγματα των σκύλων
και των ορνέων – και η βουλή γενόταν του Κρονίδη,
απ’ ότ’, εφιλονίκησαν κι εχωρισθήκαν πρώτα
ο Ατρείδης, άρχος των ανδρών, και ο θείος Αχιλλέας.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ – ΚΑΚΡΙΔΗ
Τη μάνητα, θεά, τραγούδα μας του ξακουστού Αχιλλέα,
ανάθεμα τη, πίκρες που 'δωκε στους Αχαιούς περίσσιες
και πλήθος αντρειωμένες έστειλε ψυχές στον Άδη κάτω
παλικαριών, στους σκύλους ρίχνοντας να φάνε τα κορμιά τους
και στα όρνια ολούθε —έτσι το θέλησε να γίνει τότε ο Δίας—
απ᾿ τη στιγμή που πρωτοπιάστηκαν και χώρισαν οι δυο τους,
του Ατρέα ο γιος ο στρατοκράτορας κι ο μέγας Αχιλλέας.
Ποιος τάχα απ᾿ τους θεούς τους έσπρωξε να μπούνε σ᾿ έτοια αμάχη;
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, ἣ μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε,
πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν
οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή, 
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
Tίς τ᾿ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;
   
ΟΔΥΣΣΕΙΑ Α’ 1-9
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΡΓΥΡΗ ΕΦΤΑΛΙΩΤΗ
Τον άντρα τον πολύπραγο τραγούδησέ μου, ω Μούσα,
που περισσά πλανήθηκε, σαν κούρσεψε τής Τροίας
το ιερό κάστρο, και πολλών ανθρώπων είδε χώρες
κι έμαθε γνώμες, και πολλά στα πέλαα βρήκε πάθια,
για μία ζωή παλεύοντας και γυρισμό συντρόφων.
Μα πάλε δεν τους γλύτωσε, κι αν το ποθούσε, εκείνους,
τι από δική τους χάθηκαν οι κούφιοι αμυαλωσύνη,
τού Ήλιου τού Υπερίονα σαν έφαγαν τα βόδια,
κι αυτός τους πήρε τη γλυκειά τού γυρισμού τους μέρα.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΚΡΙΔΗ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
Τον άντρα, Μούσα, τον πολύτροπο τραγούδα μου, που πλήθος
διάβηκε τόπους, αφού πάτησε της Τροίας το κάστρο το άγιο,
και πολιτείες πολλές εγνώρισε, πολλών βουλές ανθρώπων,
κι αρίφνητα τυράννια ετράβηξε στα πέλαγα η καρδιά του,
για να σωθεί κι αυτός παλεύοντας και πίσω τους συντρόφους
να φέρει· κι όμως δεν τους γλίτωσε, κι ας το ποθούσε τόσο·
τι από τις ίδιες τους εχάθηκαν τις ανομιές εκείνοι —
οι ανέμυαλοι, που τ΄ ουρανόδρομου τα βόδια έφαγαν Ήλιου,
κι αυτός τη μέρα τους αρνήστηκε του γυρισμού.

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν·
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ·
αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο,
νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο
ἤσθιον· αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.



ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ
Музо, възпей оня гибелен гняв на Ахила Пелеев,
който донесе безбройни беди на войските ахейски,
прати в подземното царство душите на много герои,
тях пък самите предаде за плячка на стръвните псета,
пир за грабливите птици.Тъй волята Зевсова стана,
след като в свада жестока се скараха и се разделиха
мощният цар Агамемнон и вождът Ахил богоравен.
Кой от безсмъртните беше ги хвърлил към грозната разпра?

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, ἣ μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε,
πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν
οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή, 
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
Tίς τ᾿ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;
·         Μετάφραση: Александър Милев, Блага Димитрова, 1969
ΠΗΓΗ: https://chitanka.info/text/2033-iliada

ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
Музо, запей ми за този герой многоопитен, който
странствува дълго, откакто порути свещената Троя,
много поселища хорски видя и позна обичаи.
Много страдания той по морето пустинно понесе,
своя живот да спаси, а другарите в къщи да върне.
Тях не можа да избави, напусто му грижите бяха.
Грозната участ сами си навлякоха чрез светотатство
ядоха гойните крави на Хелиос Хиперионов
те в слепота. И отне им часа на завръщане богът.
ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν·
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ·
αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο,
νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο
ἤσθιον· αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.
 Μετάφραση: Николай Вранчев, 1942
ΠΗΓΗ:  https://chitanka.info/text/2284-odiseja


ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΙΛΙΑΔΑΣ
The wrath sing, goddess, of Peleus' son, Achilles, that destructive wrath which brought countless woes upon the Achaeans, and sent forth to Hades many valiant souls of heroes, and made them themselves spoil for dogs and every bird; thus the plan of Zeus came to fulfillment, from the time when first they parted in strife Atreus' son, king of men, and brilliant Achilles. Who then of the gods was it that brought these two together to contend? 
Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε,
πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν
οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή, 
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
Tίς τ᾿ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;

ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
Tell me, O Muse, of the man of many devices, who wandered full many ways after he had sacked the sacred citadel of Troy. Many were the men whose cities he saw and whose mind he learned, aye, and many the woes he suffered in his heart upon the sea, seeking to win his own life and the return of his comrades. Yet even so he saved not his comrades, though he desired it sore, for through their own blind folly they perished—fools, who devoured the kine of Helios Hyperion; but he took from them the day of their returning. 
ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν·
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ·
αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο,
νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο
ἤσθιον· αὐτὰρ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.




Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017

Παναγιώτης Κουσίδης: Η μειονοτική μας πολιτική




     Η μειονοτική μας πολιτική

                                                          ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΣΙΔΗ
    
ΜΕΡΟΣ   Α΄

Στην Ελληνική Δυτική Θράκη, από την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα το 1920, πέραν της πλειονότητας των ελληνόφωνων Ελλήνων διαβιούν και κάποιοι αλλόγλωσσοι και αλλόθρησκοι πληθυσμοί, που με βάση τα νομικά κείμενα ορίζονται ως «Μουσουλμανική Μειονότητα». Ο ορισμός αυτός δεν έγινε με βάση την φυλετική καταγωγή ή εθνότητα αλλά στη βάση της θρησκείας. Οι πληθυσμοί αυτοί εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Το αποτέλεσμα ήταν να προκύψει στην Ελληνική Θράκη ένα μωσαϊκό ομάδων με διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες και πολιτιστικές παραδόσεις.

Πέραν της Ελληνικής γλώσσας στην περιοχή ομιλείται ως μητρική γλώσσα η Τουρκική από τους Τουρκογενείς, η Πομακική (χωρίς γραφή) που ομιλείται στην καθημερινή τους ζωή από τους Πομάκους και η Ρομανική ή Τσιγγάνικη από τους Τσιγγάνους.

Περίοδος 1920 – 1950
Την περίοδο αυτή δεν υπήρχαν τριβές και ανταγωνισμοί μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Οι πληθυσμοί ήταν περιχαρακωμένοι, μέσα στα πλαίσια της δικής τους εθνο-ομολογιακής ομάδας. Μάλιστα αυτή την περίοδο Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι υπήρχαν και δρούσαν στα πλαίσια της παραδοσιακής αγροτικής κοινωνίας και οικονομίας. Η στάση της ελληνικής πολιτείας απέναντι στη μειονότητα χαρακτηρίζεται από ηπιότητα και ειρηνική συνύπαρξη.

Ενώ η Ελλάδα δεν είχε από την αρχή κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο για τη μειονότητα, η Τουρκία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τους Μουσουλμάνους της Θράκης από πολύ νωρίς.

Με την ίδρυση μάλιστα του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή το 1930 αρχίζει η συστηματική απόπειρα του τουρκικού κράτους για προσέγγιση της μειονότητας και παρέμβαση στα εσωτερικά της. Η ελληνική πολιτεία, εκτός από κάποια προληπτικά και περιοριστικά μέτρα κατά της μειονότητας, παρακολουθεί και δυσαρεστείται από τις εξελίξεις αλλά δεν αντιδρά, επιθυμώντας να έχει καλές σχέσεις με την Τουρκία.

Η ελληνική πολιτεία αυτή την περίοδο διαπράττει ένα επικίνδυνο λάθος με την υποχρέωση σε όλους του μουσουλμάνους να διδάσκονται στην Τουρκική γλώσσα. Αυτό προξένησε σοβαρά προβλήματα ιδιαίτερα στους Πομάκους και στους Τσιγγάνους να υποστούν μια ισχυρή πίεση εκτουρκισμού τους, διότι, όπως είναι γνωστό, η γλώσσα ενός λαού διαμορφώνει εθνική συνείδηση. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε το τουρκικό προξενείο και η ΄Αγκυρα με την προπαγάνδα, τους καταναγκασμούς και τις ιδιαίτερες εξυπηρετήσεις για βοήθεια στις σπουδές και σε πολλούς άλλους τομείς.

Περίοδος 1950 – 1965
Την περίοδο αυτή, ενώ από τη μια πλευρά συντελείται η πολιτισμική ομογενοποίηση των Ελλήνων Χριστιανών Θρακιωτών με τον υπόλοιπο Ελληνισμό, από την άλλη πλευρά η μειονότητα ακολουθεί σε γενικές γραμμές μια μάλλον καθοδική πορεία εξ αιτίας της σημαντικής διαρροής μειονοτικών κεφαλαίων αλλά και εγκεφάλων στην Τουρκία, που ακολουθείται από τη μετανάστευση σημαντικού αριθμού μειονοτικών.

Παράλληλα μέσα από τη μειονοτική εκπαίδευση που ελέγχεται πια σε μεγάλο βαθμό από την Τουρκία, επιχειρείται συστηματικά η καλλιέργεια τουρκικής εθνικής ταυτότητας και η μετεξέλιξη των «Μουσουλμάνων σε Τούρκους.

Εκείνη την περίοδο ψυχραίνονται οι σχέσεις των πλειονοτικών και των μειονοτικών εξ αιτίας των δυσμενών συνθηκών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αφενός εξ αιτίας του Κυπριακού (Ε.Ο.Κ.Α. ΄Ενωση με την Ελλάδα κ.ά) και αφετέρου για τα καταπιεστικά μέτρα  διωγμού (1955 και 1965) που ασκεί η Τουρκία στην Ελληνοορθόδοξη μειονότητα της Κωνσταντινούπολης και για τα απάνθρωπα ανθελληνικά γεγονότα από τουρκικές ορδές στην Κων/πολη και στη Σμύρνη, τα λεγόμενα στην ιστορία «Σεπτεμβριανά» του 1955.



ΜΕΡΟΣ   Β΄  

 Περίοδος   1965 – 1978
΄Ηδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, μέσα στο ευρύτερο ψυχροπολεμικό κλίμα, η σχέση της μειονότητας με την Τουρκία αφενός ισχυροποιείται και αφετέρου στιγματίζεται. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σημαντικές κινήσεις σε βάρος των μειονοτικών. Από το 1967 είναι διάχυτη η εκτίμηση ότι το μειονοτικό ζήτημα αποτελεί έκφανση του «Τουρκικού κινδύνου» και πρέπει να αντιμετωπιστεί δραστικά.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η πολιτική για τη μειονότητα δεν είναι δημοσίως διακηρυγμένη και γνωστή, δεν έχει στη βάση της νόμους αλλά αποφάσεις και διεκπεραιώνεται μέσα από μια σειρά απόρρητες αλληλογραφίες και ειδικές οδηγίες.

Το 1967, η έλευση της χούντας στην εξουσία, σηματοδοτεί την έναρξη άσκησης μιας έντονης αντιμειονοτικής πολτικής. Η πίεση στους μειονοτικούς συνεχίζεται με τα γνωστά μέτρα – προσκόμματα που δίνουν την ευκαιρία στην Τουρκία να τα καπηλεύεται και να τα εκμεταλλεύεται παντοιοτρόπως.

Η συμπεριφορά της Ελλάδας έχει άμεσες επιδράσεις στο εσωτερικό της μειονότητας. Τα διάφορα περιοριστικά μέτρα σε βάρος της συσπειρώνουν και ομογενοποιούν επί το «τουρκικότερο» και εθνικιστικότερο τους μειονοτικούς και επιτρέπουν στην Τουρκία να εμφανίζεται και να επιχειρεί να παρέμβει, ως μητέρα – πατρίδα και προστάτης. Οι δεν μειονοτικοί διαμαρτύρονται για στέρηση των δικαιωμάτων τους.

Περίοδος 1974 – 1981
Το 1974, η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, σηματοδοτεί την έναρξη μιας εξάμηνης περιόδου εξαιρετικά έντονων πιέσεων στη μειονότητα, στα πλαίσια της λογικής περί – συλλογικής ευθύνης -. Η μειονότητα θεωρήθηκε σχεδόν συνυπεύθυνη για όσα συμβαίνουν στην Κύπρο. Η μειονότητα, μετά τα δραματικά, και διεθνώς παράνομα και καταδικαστέα με ψηφίσματα του ΟΗΕ,  γεγονότα της εισβολής και κατοχής στην Κύπρο, θεωρείται ακόμα περισσότερο ανεπιθύμητη.

Την περίοδο αυτή ξεκινά από υποστηρικτές των τουρκικών συμφερόντων μία διεθνής εκστρατεία, με στόχο την προβολή στη διεθνή κοινή γνώμη της θέσης ότι στην Ελληνική Θράκη υπάρχει μια τουρκομουσουλμανική κοινότητα η οποία καταπιέζεται από την ελληνική διοίκηση. Μέρος της κίνησης αυτής αποτελεί, με την σαφή ενθάρρυνση της ΄Αγκυρας, η ίδρυση συλλόγων Τούρκων της Δυτικής Θράκης. Η κίνηση αυτή εκδηλώνεται τόσο στην Τουρκία όσο και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, με στόχο τη διεθνοποίηση του θέματος περιορισμού τάχα των δικαιωμάτων της μειονότητας.


Περίοδος 1981 – 1988
Κατά την περίοδο αυτή, η συνολικότερη βελτίωση των σχέσεων κράτους – πολίτη φαίνεται να επηρεάζουν και την μειονοτική πολιτική. Ωστόσο υπάρχουν ακόμα περιορισμοί στην μειονότητα.

Η περίοδος αυτή είναι σημαντική, τόσο σε επίπεδο πολιτικής συνειδητοποίησης, όσο και δράσης της μειονότητας, και σημαδεύεται από μια σειρά κινητοποιήσεων. Το 1982, με αφορμή το ιδιοκτησιακό, γίνεται μια μαζική και μεγάλης κλίμακας διαμαρτυρία των μειονοτικών. Ενώ σ΄αυτή τη δεκαετία μια από τις πιο σημαντικές και προβεβλημένες κινητοποιήσεις της μειονότητας είναι ο αγώνας για την αναγνώριση των πανεπιστημιακών τίτλων που αποκτούσαν οι μειονοτικοί από τα πανεπιστήμια της Τουρκίας.

Ως μέρος των μειονοτικών διεκδικήσεων/κινητοποιήσεων κατά τη δεκαετία του 1980, μπορεί να θεωρηθεί και το ζήτημα της εκλογής Μουφτή. Η ελληνική πολιτεία απαγορεύει τη χρήση των όρων Τουρκικός – από ονομασίες μειονοτικών Ενώσεων. Από τότε οι μειονοτικοί κύκλοι, αρνούμενοι τον διορισμό Μουφτή από την πολιτεία, προβαίνουν στην άτυπη εκλογή ως Μουφτή (ψευδομουφτή) ατόμων της αρεσκείας τους, καθώς και της αρεσκείας του προξενείου. ΄Ετσι οι νομοί Ξάνθης και Ροδόπης διαθέτουν από δύο Μουφτήδες, έναν νόμιμο και έναν παράνομο.



ΜΕΡΟΣ  Γ΄

Περίοδος   1988 – 1991
Η περίοδος 1988 – 1991 μπορεί να χαρακτηριστεί ως η σημαντικότερη στην ιστορία των σχέσεων πολιτείας και μειονότητας, κυρίως λόγω των έντονων αντιπαραθέσεων, σε βαθμό σύγκρουσης, που είχαν ως αποτέλεσμα να οδηγηθεί τελικά το Ελληνικό κράτος σε αλλαγή μειονοτικής πολιτικής.

Αρχή της περιόδου αυτής αποτελεί η μεγάλη κινητοποίηση της μειονότητας για στήριξη του υπόδικου, ανερχόμενου τότε, μειονοτικού ηγέτη Αχμέτ Σαδίκ, κατά την εκδίκαση των υποθέσεών του (κατηγορούνταν για συκοφαντική δυσφήμιση, διασπορά ψευδών ειδήσεων και πλαστογραφία), τον Ιούνιο και κυρίως τον Δεκέμβριο του 1988. Κατά τις κινητοποιήσεις αυτές γίνεται για πρώτη φορά εμφανώς ορατή η παρουσία και η δράση της Τουρκίας.

Συνέχεια των γεγονότων του 1988 (διαδηλώσεις στην Κομοτηνή και δίκες Αχμέτ Σαδίκ, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων υπήρξε η μεγάλη ένταση, αποτελεί η κάθοδος ανεξάρτητων μειονοτικών συνδυασμών στις εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989.

Οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι και ιδιαίτερα ο Αχμέτ Σαδίκ τυγχάνουν συστηματικής υποστήριξης από την Τουρκία και προβάλλονται από την τουρκική τηλεόραση και το ραδιόφωνο, που παρακολουθούν ανελλιπώς καθημερινά όλοι οι μειονοτικοί. Κινούνται τονώνοντας το τουρκικό εθνικό φρόνημα – αίσθημα και δημιουργούν πόλωση και διχασμό ανάμεσα στους πλειονοτικούς και μειονοτικούς.

Κατά τις εκλογές της 08-04-1990, εκλέγονται οι ανεξάρτητοι μειονοτικοί βουλευτές Α. Σαδίκ στη Ροδόπη και Α. Φαίκογλου στην Ξάνθη και πάλι με τη συνήθη συστηματική στήριξη του προξενείου και της Τουρκίας.

Περίοδος   1991 – 1995
Την περίοδο αυτή η ελληνική πολιτεία, κινούμενη στα πλαίσια της παραδοσιακής λογικής αντιμετώπισης του μειονοτικού ζητήματος, προχωρά στις 23-10-1990 στην ψήφιση νέου εκλογικού νόμου που έθετε ως προϋπόθεση για εισαγωγή ενός κόμματος στην ελληνική Βουλή την εξασφάλιση του 3% των ψήφων σε πανελλαδικό επίπεδο, αποκλείοντας έτσι, ουσιαστικά, τη δυνατότητα εκλογής ανεξάρτητου μειονοτικού βουλευτή. Αυτός ο νόμος δεν απέκλειε βέβαια την εκλογή μειονοτικού σε ψηφοδέλτιο ελληνικού κόμματος.

Η κίνηση που σηματοδοτεί την εφαρμογή της νέας ελληνικής πολιτικής πάνω στο μειονοτικό είναι η ομιλία του τότε πρωθυπουργού στην Ξάνθη στις 13 Μαίου 1991. Εκεί, ο έλληνας πρωθυπουργός μιλά για λάθη του παρελθόντος, θέτει το αποδεκτό πλαίσιο –ταυτότητας- της μειονότητας, δηλαδή, (μουσουλμανική μειονότητα που αποτελείται από Τουρκογενείς, Πομάκους και Τσιγγάνους), δηλώνει ότι το μειονοτικό είναι αυστηρά εσωτερικό ζήτημα της Ελλάδας και τονίζει την αποφασιστικότητα της πολιτείας να διασφαλίσει την ισονομία και ισοπολιτεία για όλους τους κατοίκους της Θράκης, και Χριστιανούς και Μουσουλμάνους.

Αυτό βέβαια δεν σήμαινε ότι όλα τα προβλήματα θα λυνόταν αυτομάτως, διότι οι δηλώσεις του πρωθυπουργού κινούνταν σε επίπεδο προθέσεων. Βέβαια η αλλαγή πολιτικής στο μειονοτικό δεν είχε μόνο οπαδούς. Υπήρχαν αντιδράσεις τόσο από ΄Ελληνες πλειονοτικούς όσο και από μειονοτικούς. ΄Ηταν εμφανές ότι πολλά ηγετικά στελέχη της μειονότητας είχαν σημαντικές αντιρρήσεις, καθώς φοβούνταν ότι μπορεί να χάσουν το ρόλο και την επιρροή τους. Γι αυτό προσπαθούσαν να καλλιεργήσουν κλίμα καχυποψίας, ανασφάλειας και δυσπιστίας ανάμεσα στα σύνοικα στοιχεία.


Μέρος Δ΄  (Τελευταίο)

 Περίοδος  1995 – 2000
Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου αποτελεί η ομαλοποίηση της εκπροσώπησης μειονοτικών σε εθνικό επίπεδο (μέσω ελληνικών κομμάτων) με την επάνοδο Θρακιωτών μουσουλμάνων μειονοτικών βουλευτών στην Ελληνική Βουλή.

Η πολιτική της –ισονομίας και ισοπολιτείας- συνεχίζεται με την κατάργηση της επιτηρούμενης ζώνης (της λεγόμενης μπάρας) από τον υπουργό Εθνικής Αμύνης (17-05-1995). Κίνηση που προξενεί ιδιαίτερη ικανοποίηση στους μειονοτικούς και δυσαρέσκεια στην Τουρκία και σε κύκλους της Θράκης.

Επόμενο βήμα αποτελεί η κατάργηση του άρθρου 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (11-06-1998) από τον τότε υπουργό Εξωτερικών.

Την περίοδο αυτή λαμβάνεται και το πρώτο μέτρο θετικής διάκρισης υπέρ των μειονοτικών. Με εισήγηση του υπουργού Παιδείας και με τον νόμο 2341 (2:1)/ ΦΕΚ 208/Α/06-10-1995 εκχωρείται ποσοστό 0,5% πλέον των υπαρχόντων θέσεων σε Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. σε υποψήφιους φοιτητές που προέρχονται από τη μειονότητα. Ο νόμος ψηφίστηκε από όλα τα κόμματα, εκτός του ΚΚΕ, ενώ συναντά μεγάλη αντίδραση από μερίδα της πλειονότητας στη Θράκη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 φαίνεται πως είχε επέλθει εξομάλυνση στις σχέσεις μεταξύ πολιτείας και μειονότητας και μια σημαντική βελτίωση στις σχέσεις μεταξύ πλειονοτικών και μειονοτικών, ενώ παράλληλα άρχισε να γίνεται ορατή η μείωση των κοινωνικοοικονομικών διαφορών μεταξύ πλειονοτικών και μειονοτικών. Ενώ η ΄Αγκυρα συνεχίζει να επιδιώκει την αναθεώρηση της Συνθήκης  της Λωζάννης.

΄Αφιξη στη Θράκη προσφύγων από χώρες της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης.
Στην αρχή της δεκαετίας του 1990 αρχίζουν να καταφθάνουν και στη Θράκη ελληνικής καταγωγής πρόσφυγες από χώρες της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης, ενώ λίγο αργότερα υπάρχει συστηματική και μαζική άφιξη τέτοιων πληθυσμών, στα πλαίσια ενός κρατικού προγράμματος με προφανή και δηλωμένο στόχο «Την τόνωση του Ελληνισμού στην ακριτική περιοχή της Θράκης».

Οι πληθυσμοί που φθάνουν και εγκαθίστανται στη Θράκη προέρχονται από περιοχές του Καυκάσου και έχουν θλιβερές εμπειρίες σύγκρουσης με μουσουλμανικούς πληθυσμούς, ενώ παράλληλα, σε κάθε ευκαιρία, αναδεικνύουν την ελληνική τους καταγωγή και προασπίζονται την ελληνικότητά τους.

Αντιλαμβάνονται τον ρόλο που τους επιφυλάσσει το κράτος για ενίσχυση του ελληνοχριστιανικού πληθυσμού. Ταυτόχρονα όμως καταλαβαίνουν καλά ότι είναι υποχρεωμένοι να ζήσουν στην αρχή χωρίς περιουσία σε μια νέα χώρα και παράλληλα συνειδητοποιούν ότι οι γνώσεις που φέρουν έχουν ελάχιστη ανταλλακτική αξία. ΄Ετσι είναι υποχρεωμένοι, τα πρώτα χρόνια τουλάχιστον, να κάνουν βιοπορισμό μέσω «μαύρης» ή χαμηλά αμειβόμενης εργασίας.

Οι αλλαγές που επήλθαν στον τομέα αυτό στη Θράκη από την άφιξη των προσφυγικών πληθυσμών από χώρες της πρώην Σοβιετικής ΄Ενωσης δεν έχουν μελετηθεί σε βάθος. Γεγονός αναντίρρητο είναι ότι η εγκατάσταση ελληνορθόδοξων προσφυγικών πληθυσμών στη Θράκη είχε θετικές εξελίξεις και άλλαξε αρκετά τις πληθυσμιακές ισορροπίες στην περιοχή μας.

Από το 2000 και μέχρι σήμερα η μειονοτική πολιτική της Ελλάδας χαρακτηρίζεται για την ηπιότητα και τον κατευνασμό. Ενώ στο γενικότερο πλαίσιο των τουρκικών προκλήσεων και διεκδικήσεων, κλιμακώνονται οι παρεμβάσεις της ΄Αγκυρας και οι επισκέψεις Τούρκων αξιωματούχων στην Ελληνική Θράκη. Δυστυχώς η υποχωρητικότητα της σημερινής κυβέρνησης την οδηγεί σε ψήφιση τροπολογίας για αναγνώριση της Τουρκικής ΄Ενωσης Ξάνθης παραβιάζοντας κατάφωρα τη Διεθνή Συνθήκη της Λωζάννης.
  

Πηγή: Ερευνητικό Πρόγραμμα Πανεπιστημίου Μακεδονίας