Πέμπτη 26 Μαρτίου 2020

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ (ελληνικά - πομάκικα)


Κορωνοϊός - Koronohastalîk

Ο Πομάκος δημοσιογράφος και συγγραφέας Σεμπαϊδήν Καραχότζα ανήρτησε στην ενημερωτική του ιστοσελίδα ΧΑΝΤΗΙΝΕΤ οδηγίες προφύλαξης από τον κορωνοϊό, τόσο στα ελληνικά όσο και στα πομακικά. Το δίγλωσσο κείμενο έχει τίτλο "Τι πρέπει να κάνετε για να προστατευτείτε από τον κορωνοϊό - Kakná trâbava da právite za so bránite ad koronohastalîka" και βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.xanthinet.gr/index.php/politics/item/8732-ti-prepei-na-kanete-gia-na-prostatefteite-apo-ton-koronoio-kakna-trabava-da-pravite-za-so-branite-ad-koronohastalika?fbclid=IwAR39adr92Qs4B9vFejHsFf3cB2MdKsd3zxMRIsJlcfMFq0w7QidbHvoZXrM


Ευχαριστούμε τον κ. Καραχότζα που μας έδωσε την άδεια να αναδημοσιεύσουμε τις οδηγίες αυτές:


ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ
Koronohastalîk

1135 – Ο τηλεφωνικός αριθμός για κάθε πληροφορία
1135 – Telifónon za kaknána íshtete da so nauchíte

Τι πρέπει να κάνετε για να προστατευτείτε από τον κορωνοϊό
Kakná trâbava da právite za so bránite ad koronohastalîka

Πλένουμε συχνά τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχο διάλυμα. Γενικά αποφεύγουμε να αγγίζουμε με τα χέρια μας τη μύτη, το στόμα και τα μάτια μας.
Mîyeme chôsto í yátse húbave rakîse sas sapúne i vódo íli sas kaknána íma uvótre spírto. Na dapírame sas rakîne ustána, nusáne i achíne.


Όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε, καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη μας με τον αγκώνα ή ένα χαρτομάντιλο και πλένουμε αμέσως μετά τα χέρια μας.
Agîna no káshle i agîna no kíha, klávame lahtâne íli annó sherféto na ustána i na nusá ne i le inagîne si mîyeme rakîne.

Απορρίπτουμε το χαρτομάντιλο αμέσως μετά τη χρήση σε κλειστό κάδο.
Le inagîne fórneme sherfétono na annó zatvóreno káde.

Αποφεύγουμε τις κοντινές επαφές όταν παρουσιάζουμε συμπτώματα κρυολογήματος (όπως βήχα, καταρροή, πονόλαιμο) ή με άτομα που παρουσιάζουν αυτά τα συμπτώματα και ιδιαίτερα με ηλικιωμένους ή άτομα με χρόνια νόσο.
Na hódime blísko pri druzàh agîna ímame káshlitso, agîna no varvôt hórle ad nusáne, agîna na balí górlono i na hódime blísko pri zhâhne ímot nâko ad inéy rábatï í ásïl na hódime blísko pri stáre insána i blísko pri zhâhne ímot mlógo godíntso hastalîka.

Αν παρουσιάζουμε συμπτώματα πυρετού, βήχα ή δυσκολίας στην αναπνοή και έχουμε ταξιδιωτικό ιστορικό σε πληττόμενη περιοχή, επικοινωνούμε με το γιατρό μας ή με τον ΕΟΔΥ (τηλ. 2105212054) και παραμένουμε σπίτι μας.
Agîna ímame vaskácheno derejó, íli káshlitso, íli so zórime na vázdïhane i hódili sme na zhîne mestá íma inók hastalîka, dúmime sas daktóra ne íli zímame telifóna na 2105212054 i sedíme faf kóshtono.


Αν παρουσιάζουμε συμπτώματα κατά τη διάρκεια ταξιδιού, ενημερώνουμε αμέσως το πλήρωμα και αναζητούμε ιατρική βοήθεια.
Akú vídime da ímame  vaskácheno derejó, íli káshlitso, íli so zórime na vázdïhane agîna pódime nah nâyde, kázavame le inagîne zhâmne íma faf teherôno, faf púlmo no i móchime da náydeme daktóra.  

Πλένουμε τα χέρια μας όταν μαγειρεύουμε, όταν φροντίζουμε ασθενείς, όταν ερχόμαστε σε επαφή με ζώα.
Mîyeme rakîne agîna she nagádame yáto, agîna glôdame bólne, agîna she bárame hayváne.

Εμπιστευόμαστε τους ειδικούς επιστήμονες για την πληροφόρησή μας.
Vâravame daktóryeno za kaknána na víkot í kázavot.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΑ: ΣΕΜΠΑΪΔΗΝ ΚΑΡΑΧΟΤΖΑ



1135 – Ο τηλεφωνικός αριθμός για κάθε πληροφορία
1135 – Telifónon za kaknána íshtete da so nauchíte

Κορωνοϊός
Koronohastalîk

Δεν φοβόμαστε! – Προστατευόμαστε!
Ne no ye strah – Bránime so!

 Αποφεύγουμε επαφές με άτομα με συμπτωματολογία λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος.
Na hódime na zhâhne insána ímot nâko hastalìka sas vázdïhane.

 Αποφεύγουμε όλα τα μη απαραίτητα ταξίδια, ιδιαίτερα σε περιοχές ή χώρες με επιβεβαιωμένη μετάδοση του ιού στην κοινότητα.
Na hódime kadéna na trâbava da varvíme i po mlógo na hódime na zhîne mestá i hüküméteve ímot insána sas koronohastalîka.

Εφαρμόζουμε την υγιεινή των χεριών και αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα).
Darzhîme tsístï rakîse i na dapírame sas rakîse óbraza (óchi, núsa, ustá).

Συμμορφωνόμαστε στη χρόνια φαρμακευτική αγωγή που ενδεχομένως λαμβάνουμε και στις οδηγίες των θεραπόντων ιατρών.
Zímame si zhîne hilâcheve, akú zímame, i právime kaknána no víkot daktóryeno.

Αποφεύγουμε χώρους συνωστισμού, κοινωνικών συναναστροφών μαζικού χαρακτήρα και εκδηλώσεων.
Na hódime kadéna znóme óti she íma zbráte mlóze insána.

Επικοινωνούμε άμεσα με το θεράποντα ιατρό σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος και επιμένουμε σε ιατρική αξιολόγηση.
Akú vídime da so zórime na vázdïhane, dúmime le inagîne sas zhókne daktóra no glôda í íshteme mu da no premayení.

Αποφεύγουμε επισκέψεις σε νοσηλευόμενους ασθενείς.
Na abihózhdame bólne faf hastanôno.

Αποφεύγουμε επισκέψεις σε χώρους υπηρεσιών υγείας χωρίς σοβαρό λόγο.
Na hódime na hastané i kadéna glôdot bólne agîna némame itám níkakvo rábato.

1135  - Ο τηλεφωνικός αριθμός για κάθε πληροφορία.
1135 – Telifónon za kakná na íshte te da so nauchíte.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΑ: ΣΕΜΠΑΪΔΗΝ ΚΑΡΑΧΟΤΖΑ



Ο ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΣΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΑ (σε δύο εκδοχές)



Τιμώντας την επέτειο της εθνικής ανεξαρτησίας της Ελλάδας ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πομάκων Ν. Ξάνθης δημοσίευσε στις 25 Μαρτίου 2020 το Θούριο του Ρήγα μεταφρασμένο στα πομάκικα. 

Παραθέτουμε τη σχετική ανάρτηση:

Thurios
Do kuga kopeleta,da zuveme po tesni se mesta
Samitski koto araslane, po stranise po barchinese?
Fof peshture da sedime, da gledame veiki
Da begame ot duniesa, za gorchiveta izmetkerlika?
Da gubime bratye, vatana, rodite
Drushki, decha ta yi vrit votreshni te?
Po hubave edin shat leftera zhuva
Para kirk godini ismetkare yi zatfor.
Mlogi godini Ellada! 

Θουριος
Ως πότε παλικάρια θα ζούμε στα στενά
Μοναχοί σαν λιοντάρια στις ράχες στα βουνά;
Σπηλιές να κατοίκουμε να βλέπουμε κλαδιά
Να φεύγουμε απ τον κόσμο για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέρφια, πατρίδα και γονείς,
Τους φίλους τα παιδιά μας και όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο ΄ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή
Πάρα σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Χρόνια πολλά Ελλάδα! 

Αξίζουν συγχαρητήρια στο Σύλλογο Πομάκων για την ανάρτηση αυτή. Η μετάφραση που παρατίθεται αντιγράφει στους τέσσερις πρώτους στίχους τη μετάφραση που είχε κάνει πριν μερικά χρόνια ο Πομάκος δημοσιογράφος και συγγραφέας Σεμπαϊδήν Καραχότζα στο βιβλίο του: «Μεταφράσεις ελληνικής και αγγλικής ποίησης στην πομακική γλώσσα, έκδοση: Πολιτιστικός Σύλλογος Πομάκων Ν. Ξάνθης, Ξάνθη, 2017, σελ. 9). Στους τέσσερις τελευταίους στίχους υπάρχει διαφοροποίηση από τη μετάφραση του Σεμπαϊδήν Καραχότζα. Παραθέτουμε παρακάτω την αρχική μετάφραση του ποιήματος από το Σεμπαϊδήν Καραχότζα:

Ρήγας Βελεστινλής (1757-1798)
Θούριος
Ως πότε παλικάρια, να ζούμεν στα στενά,
Μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά,
Να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς,
Τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς;

Κάλλιο ’ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
Παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή

Hárptsko pésne
Da kogî, kópelöta da zhïvéme pa tésnïse mestá
Samítski katá arasláne, pa stranîse, pa barchínïse?
Faf péshture da sedíme, da glôdame véikï,
Da bâgame ad dünyóso, za gortsívasek izmetkerlîka?
Da gubíme brátye, vatána, máykï i bubáykï
Dóstovene, dechyása i vrït akrabîne?

Po húbbe adín sahát serbésh zhïvót
Pará kïrk godínï izmetkâre i zagradénï.






 Είναι ιδιαίτερα ευχάριστο ότι όλο και συχνότερα νέοι Πομάκοι επιχειρούν να μεταφράσουν δύσκολα λογοτεχνικά κείμενα στη μητρική τους γλώσσα. Ευχόμαστε αυτή η προσπάθεια να συνεχιστεί.


Σε προηγούμενη ανάρτησή μας είχαμε δημοσιεύσει δύο διαφορετικές μεταφράσεις του "Ύμνου εις την Ελευθερίαν" του Διονυσίου Σολωμού. Μπορείτε να δείτε τις μεταφράσεις πατώντας ΕΔΩ:





Για το βιβλίο του Σεμπαϊδήν Καραχότζα "Μεταφράσεις ελληνικής και αγγλικής ποίησης στην πομάκικη γλώσσα" 
πατήστε ΕΔΩ:


Σάββατο 21 Μαρτίου 2020

Μια γενναία γυναίκα

Μία νέα παραγωγή του εκπαιδευτικού Στέλιου Λαζαρίδη
αφιερωμένη στον αγώνα των γυναικών που ζουν στα πομακοχώρια της Ξάνθης.


Η Εμινέ είναι Πομάκα από την Ξάνθη. 
Μιλάει για τη δύσκολη πορεία της από ένα ορεινό χωριό όπου ζούσε στο πλαίσιο του παραδοσιακού τρόπου ζωής των Πομάκων μέχρι σήμερα που ζει στην πόλη και δραστηριοποιείται ως πρόεδρος του Συλλόγου Πομάκων Ν. Ξάνθης. 

Δημιουργός: Στέλιος Λαζαρίδης, εκπαιδευτικός (stellazaridi@yahoo.gr).

Μπορείτε να δείτε την ταινία πατώντας ΕΔΩ: