Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2012

Οι Πομάκοι στις Θέρμες τραγουδούν: «Σίτσκο γιοτ ζέμε ιζλίζα»


από το αρχείο του Πέτρου Θεοχαρίδη
(καταγραφές στα πομακοχώρια:1964-1970)


Ακολουθεί το βίντεο του τραγουδιού:


Ακολουθούν οι στίχοι του τραγουδιού:

Σίτσκο γιοτ ζέμε ιζλίζα
Όλα τα πράγματα από τη γη βγαίνουν

Μεχμέτ να ζέμε τόρνοβα
Ο Μεχμέτ στη γη πηγαίνει.

Μπρατ μου σα πίσαλ μπαϊρέκον:
Ο αδερφός του έγραψε (να βάλει) τη σημαία:

-Μπράτελε, μπράτε Χασάνε
- Αδερφέ μου, αδερφέ Χασάν

Βάζνται σε ντρούγκιεν μπαϊρέκ
Πάρε και βάλε και την άλλη σημαία

Βάζνταισε ντρούγκιεν, χασκέρεν
Πάρε και βάλε και την άλλη, στρατιώτη


 (το τραγούδι συνεχίζεται ως εξής)

Ι ποτ μπαϊρέκοτ ζμπέρε ινσάνον.
Και κάτω από τη σημαία μάζεψε τον κόσμο.

-Νεβέστο, μαρί νεβέστο
- Νύφη, μαρή νύφη

Φλέζι μάλκου να βότρε
Μπες λίγο μέσα

Μεχμέτε σας ντούσο ντα ζαφτάσας.
Το Μεχμέτ να προφτάσεις πριν ξεψυχήσει.

Κνάτο ίντε ντα ντόιντε
Τη νύφη που έρχεται

Ναζάτ ντα μι γκο νε βόρνιτε
Πϊσω να μην τη γυρίσετε

Τσι γιο μλότσκου πότε τόπταλο
Πολύ δρόμο περπάτησε

Μλόγκο σελά ζαμίναλο.
Πολλά χωριά πέρασε.


ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΕΤΡΟΥ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ
Στην κοινότητα Θερμών, ήταν γαμήλιο έθιμο ο γαμπρός να υψώνει ψηλά, πάνω στο σπίτι του, σημαία, όταν εμφανίζονταν να έρχεται η γαμήλιος πομπή με τη νύφη (μέλλουσα γυναίκα του) της οποίας πομπής προπορευόταν επίσης σημαία. Ο γαμπρός, λοιπόν, του τραγουδιού ανέβηκε να υψώσει κι αυτός τη σημαία. Στραβοπάτησε, όμως, γλίστρησε κι έπεσε θανάσιμα. Πριν ξεψυχήσει, παρακάλεσε τον αδελφό του Χασάν να πάρει τη θέση του γαμπρού, να υψώσει τη σημαία, να συγκεντρώσει τον κόσμο κάτω από τη σημαία για να τους ανακοινώσει τα συμβάντα κι ότι μ’ αυτόν σα γαμπρό θα συνεχίζονταν ο γάμος, σύμφωνα με τη θέληση του άτυχου αδελφού του.  Η υπόθεση του τραγουδιού είναι αληθινή. Η πραγματικότητα, βαθιά συγκινητική, δικαιολογεί τη δημιουργία του. Το τραγούδι στιχουργήθηκε και μελοποιήθηκε από τα κορίτσια του χωριού Θέρμαι πολύ παλιά, σε ακαθόριστη, άγνωστη ημερομηνία, όπως άγνωστη είναι και η ημερομηνία του τραγικού γεγονότος.

* Οι στίχοι του τραγουδιού συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο του Π. Θεοχαρίδη, «Πομάκοι. Οι Μουσουλμάνοι της Ροδόπης», ΠΑΚΕΘΡΑ 1996 σελ. 391.

Χάρτης της περιοχής Θερμών

Βλέπε επίσης:
Οι Πομάκοι και τα τραγούδια της στο ηχητικό αρχείο του Πέτρου Θεοχαρίδη