Σεμπαϊδήν Καραχότζα: οι Πομάκοι της Θράκης είναι ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ και αγαπούν την πατρίδα τους

"Όσο μας κυβερνούν άνθρωποι που βάζουν την καρέκλα πάνω από την πατρίδα, το τουρκικό προξενείο θα έχει και ρόλο και φωνή στη Θράκη"

"αισθάνομαι πολύ πιο ΕΛΛΗΝΑΣ από μερικούς χριστιανούς Έλληνες που έχουν ξεπουλήσει την πατρίδα μας"

"προσπαθώ οι συντοπίτες μου Πομάκοι να καταλάβουν τη ζημιά που κάνει στα παιδιά τους το μειονοτικό σχολείο"

Σε λίγες ημέρες κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Σεμπαϊδήν Καραχότζα με τίτλο:  «Μεταφράσεις  ελληνικής και αγγλικής ποίησης στην πομακική γλώσσα». Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου αυτού ο εκπαιδευτικός Ν. Κόκκας μίλησε με το γνωστό Πομάκο δημοσιογράφο και αγωνιστή των γλωσσικών δικαιωμάτων των Πομάκων της Θράκης.

Ο Σεμπαϊδήν Καραχότζα γεννήθηκε  το 1979  στο Προσήλιο του Νομού Ξάνθης. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στο Προσήλιο και το Γυμνάσιο στη Σμίνθη. Στην Ξάνθη τελείωσε το 3ο Γενικό Λύκειο. Το 1997 συνέχισε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά δεν κατόρθωσε να τις ολοκληρώσει, λόγω προβλημάτων υγείας. Από το 2006 και για τρία χρόνια ήταν ο εκδότης της δίγλωσσης (ελληνικά-πομακικά) εφημερίδας «Natpresh» - H  ανεξάρτητη φωνή των Πομάκων». Eργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Τόλμη» και στον τηλεοπτικό σταθμό «Κανάλι 6» της Ξάνθης, στο οποίο για πρώτη φορά ξεκίνησε να παρουσιάζει καθημερινά Δελτίο Ειδήσεων στην πομακική. Τα δελτία ειδήσεων στην πομακική είναι προσιτά και στο διαδίκτυο στη διεύθυνση http://www.youtube.com/user/kanali6.  Έχει συνεργαστεί επίσης με διάφορα δημοσιογραφικά έντυπα και έχει λάβει μέρος σε πολλά συνέδρια και ημερίδες σε όλη την Ελλάδα.

Ο Σ. Καραχότζα είναι ο συγγραφέας των παρακάτω βιβλίων: Η καθημερινή γλώσσα των Πομάκων της περιοχής Μύκης, Ξάνθη, 2006, εκδ. Σπανίδη,  Έτσι ζουν οι Πομάκοι – Isîy zhïvót Pomátsise, Ξάνθη 2007.

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα Αγώνας  (1 Μαρτίου 2017)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΜΑΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΣΕΜΠΑΪΔΗΝ ΚΑΡΑΧΟΤΖΑ

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αναμνήσεις από τα παιδικά σου χρόνια στο χωριό Προσήλιο;

Μια ζωή τελείως διαφορετική από αυτήν που κάνουν τα σημερινά παιδιά. Μια ζωή στο χωριό, στις αλάνες με τα παιχνίδια εκείνης της εποχής, χωρίς κινητά, τάμπλετ και όλα όσα παρέχει στα παιδιά της τωρινής εποχής η σύγχρονη τεχνολογία. Θυμάμαι τον πατέρα μου να λείπει σχεδόν συνέχεια από το σπίτι μιας και έπρεπε να εργαστεί σε περιοχές και πόλεις μακριά από την Ξάνθη. Ωστόσο υπάρχει κάτι που παρά τα χρόνια που πέρασαν δεν έχει αλλάξει καθόλου.

Αναφέρομαι φυσικά στα ήθη, έθιμα και παραδόσεις των κατοίκων του χωριού μου και της ευρύτερης περιοχής της ορεινής Ξάνθης. Αυτά τα θυμάμαι από μικρό παιδί κι ευτυχώς τα ζουν και τα δικά μου παιδιά, όποτε βέβαια βρίσκονται στο χωριό, μιας και ήταν αναγκαία η μετακόμιση μας στην πόλη, ώστε να μπορούν να φοιτήσουν σε ελληνόφωνο δημοτικό σχολείο.

Το να κατέβεις στο 3ο Λύκειο Ξάνθης για να ολοκληρώσεις τον κύκλο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επηρέασε την μετέπειτα πορεία σου;

Με βοήθησε πολύ να καταλάβω τη διαφορά ανάμεσα στην παρεχόμενη εκπαίδευση της πόλης με αυτήν του χωριού. Όχι μόνο στα μειονοτικά δημοτικά σχολεία, αλλά και στα γυμνάσια και λύκεια που υπάρχουν στα πομακοχώρια τα πράγματα είναι πολύ πιο χαλαρά. Στα σχολεία του χωριού είναι πολύ πιο εύκολο να είσαι ένας άριστος μαθητής απ' ότι σε αυτά της πόλης.  'Έτσι κι εγώ αποφοίτησα από το γυμνάσιο της Σμίνθης ως μαθητής του 19 αλλά στο 3ο ΓΕΛ της Ξάνθης κατάφερα να πάρω απολυτήριο μόνο με 14.5. Στα σχολεία της πόλης είναι τελείως διαφορετικός και σαφώς πιο αντικειμενικός ο τρόπος αντιμετώπισης των μαθητών. Όχι πως στα γυμνάσια και λύκεια της ορεινής Ξάνθης οι εκπαιδευτικοί δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους, απλά γνωρίζοντας τις μαθησιακές δυσκολίες των μαθητών, λόγω της διαφορετικής τους γλώσσας, είναι κάπως πιο χαλαροί ως προς τους βαθμούς, κυρίως για να ενθαρρύνουν τους μαθητές.  Στο 3ο ΓΕΛ Ξάνθης κατάλαβα για πρώτη φορά τι σημαίνει να δυσκολεύεσαι στα μαθήματα σου κι αυτό με έκανε πιο δυνατό και αποφασιστικό. Άλλωστε την εποχή εκείνη αρκετοί μαθητές που είχαν τελειώσει το γυμνάσιο της Σμίνθης επιχείρησαν να συνεχίσουν σε λύκειο της πόλης αλλά ελάχιστοι τα καταφέραμε.  Το θέμα είναι πως αν δεν είχα ζήσει προσωπικά την εμπειρία αυτή ίσως να μην αποφάσιζα να στείλω τα δικά μου παιδιά σε ελληνόφωνο σχολείο της πόλης. Ας μη γελιόμαστε, οι δυσκολίες που εγώ αντιμετώπισα στο λύκειο της πόλης οφείλονται αποκλειστικά στο ότι φοίτησα σε μειονοτικό δημοτικό σχολείο και δεν θα ήθελα σε καμιά περίπτωση αυτό να το ζήσουν και τα δικά μου παιδιά. 

Το πρώτο σου βιβλίο αναφέρονταν στη γλώσσα των Πομάκων. Ήταν μία απόπειρα αποτύπωσης μιας ζωντανής γλώσσας όπως μιλιέται σήμερα από χιλιάδες Πομάκους στη Θράκη.

Ευτυχώς δεν ήμουν ο μόνος που επιχείρησε να καταγράψει την πομάκικη γλώσσα. Είχαν προηγηθεί αρκετές και πολύ αξιόλογες ανάλογες προσπάθειες με τεράστια επιτυχία. Απλώς ένιωσα την ανάγκη να κάνω κι εγώ κάτι με τις μικρές μου δυνάμεις ώστε να μη χαθεί η γλώσσα μου. Αν οι Πομάκοι χάσουν κάποτε τη γλώσσα τους θα χαθούν και οι ίδιοι κι αυτό ισχύει για όλους τους λαούς της γης.

Το δεύτερο βιβλίο σου ήταν μία προσπάθεια να καταγράψεις την καθημερινότητα των Πομάκων γλώσσα τους. Τελικά πόσο δύσκολο είναι να εκφραστεί κανείς γράφοντας στα  πομάκικα;

Είναι πολύ πιο εύκολο απ' ότι θα περίμενε κανείς. Φτάνει να υπάρχει η θέληση να ασχοληθεί κανείς. Είναι μια ολοζώντανη γλώσσα κι άρα η γραφή της είναι θέμα βούλησης. Το αλφάβητο δεν είναι πρόβλημα, υπάρχει το λατινικό αλφάβητο που χρησιμοποιείται από τόσους λαούς, γιατί όχι λοιπόν και από τους Πομάκους;  Σίγουρα η πομάκικη γλώσσα δεν είναι τόσο πλούσια κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η μετάφραση ελληνικών και άλλων κειμένων στην πομακική να είναι δύσκολη αλλά όχι ακατόρθωτη.

Το τρίτο σου βιβλίο περιέχει μεταφράσεις ελληνικής και αγγλικής ποίησης στα πομακικά. Πόσο δύσκολο ήταν αυτό το εγχείρημα;

Αρκετά δύσκολο,  αλλά έγινε. Είναι ακόμα μια απόδειξη πως η πομάκικη γλώσσα είναι ζωντανή και μπορεί να έχει γραφή. Με μια νεκρή γλώσσα, όσο και να το θες δε μπορείς να μεταφράσεις ελληνική και αγγλική ποίηση. Αυτός ήταν και ο βασικότερος σκοπός του τρίτου μου βιβλίου, να αποδείξω δηλαδή για άλλη μια φορά πως η μητρική μου γλώσσα παραμένει ζωντανή.  Θα ήθελα με την ευκαιρία να ευχαριστήσω δημόσια την Πρόεδρο και το ΔΣ του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ξάνθης διότι χωρίς τη δική τους μεσολάβηση το τρίτο μου βιβλίο θα βρίσκονταν ακόμα στα αρχεία του υπολογιστή μου και όχι στο τυπογραφείο.

Ο Σεμπαϊδήν Καραχότζα στα Άσκυρα με το λαϊκό Πομάκο μουσικό Φεράτ Αλή Αφέντη
 (1 Οκτωβρίου 2016)

Ποια είναι η σημασία της μητρικής γλώσσας για έναν άνθρωπο;

Τεράστια!  Αν η μητρική γλώσσα ήταν κάτι το ασήμαντο, τότε νομίζω η γλώσσα των Πομάκων θα είχε χαθεί εδώ και δεκαετίες. Το ότι όμως εξακολουθούν να τη μιλάνε όλοι οι Πομάκοι παρόλο που τυπικά πρόκειται για μια άγραφη γλώσσα δείχνει το πόσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο η μητρική του γλώσσα.

Τι είναι οι Πομάκοι;

Ως προς την καταγωγή τους υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σίγουρα πάντως ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ. Είναι μια από τις τρεις πληθυσμιακές ομάδες της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη. Το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για χριστιανούς οι οποίοι εξισλαμίστηκαν αν και δεν είναι ο καταλληλότερος για να υποστηρίξω τη συγκεκριμένη εκδοχή.  Πομάκοι δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες κι αυτό με κάνει να πιστεύω πως πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα θρακικά φύλα. Επαναλαμβάνω όμως πως ούτε ο καταλληλότερος είμαι αλλά ούτε και τις απαιτούμενες γνώσεις έχω για αν μιλήσω για την καταγωγή των Πομάκων. Το μόνο που μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα είναι πως οι Πομάκοι της Θράκης είναι ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ και αγαπούν την πατρίδα τους, όσοι τουλάχιστον εξακολουθούν να έχουν ελληνική συνείδηση.  

Πώς θα μπορούσες να αυτοπροσδιορίσεις τον εαυτό σου με λίγα λόγια;

Έλληνας μουσουλμάνος Πομάκος. Και χωρίς να θέλω να περιαυτολογήσω, αισθάνομαι πολύ πιο ΕΛΛΗΝΑΣ από μερικούς χριστιανούς Έλληνες που έχουν ξεπουλήσει την πατρίδα μας και αναφέρομαι κυρίως σε πολιτικούς.

Έχεις αγωνιστεί τα τελευταία χρόνια για τη δημόσια παιδεία στα πομακοχώρια. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σε οδήγησαν να ξεκινήσεις έναν τέτοιο δύσκολο αγώνα;

Ήδη αναφέρθηκα στις δικές μου εμπειρίες από τη μειονοτική εκπαίδευση. Τα σχολεία αυτά είναι έγκλημα εις βάρος των Πομάκων, τους καταδικάζουν στην αγραμματοσύνη και σίγουρα δε θα ήθελα να μείνουν αγράμματα τα δικά μου παιδιά. Ωστόσο σαν άνθρωπος δεν περιορίστηκα μόνο στα δικά μου παιδιά, τα οποία και φοιτούν σε ελληνόφωνα σχολεία της πόλης. Κάνοντας ακόμα και κακό σε μένα και την οικογένεια μου προσπάθησα και προσπαθώ ακόμα ώστε οι συντοπίτες μου Πομάκοι να καταλάβουν τη ζημιά που κάνει στα παιδιά τους το μειονοτικό σχολείο.  Παιδιά που μεγαλώνουν στην Ελλάδα και σε λίγα χρόνια θα πρέπει να εργαστούν στην Ελλάδα, διδάσκονται τα περισσότερα μαθήματα όχι στην ελληνική αλλά στην τουρκική γλώσσα κι αυτό έχει ως συνέπεια να μην είναι σε θέση να μιλήσουν σωστά την ελληνική γλώσσα. Πως λοιπόν τα παιδιά αυτά να καταφέρουν να σταθούν στα πόδια τους σε μια χώρα της οποίας τη γλώσσα δε γνωρίζουν; Είναι σα να μου ζητάτε να μείνω και να εργαστώ στη Γερμανία χωρίς να ξέρω γερμανικά. Ευτυχώς πάντως η προσπάθεια μου αυτή δεν πήγε χαμένη. Ήδη τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των μουσουλμάνων που εγκαταλείπουν το μειονοτικό σχολείο και προτιμούν το ελληνόφωνο κι αυτό δεν το λέω εγώ αλλά τα επίσημα στοιχεία της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης. 

Ποια ήταν η ανταπόκριση των ελληνικών κυβερνήσεων στα αιτήματα για ελληνόφωνα σχολεία στα πομακοχώρια;

Ξέρω κι εγώ ένα πολύ καλό ανέκδοτο με τον Τοτό. Νομίζω από τη φράση αυτή γίνεται απόλυτα κατανοητό το ποιά είναι η ανταπόκριση των ελληνικών κυβερνήσεων. Απολύτως καμία. Το μόνο που το ελληνικό κράτος έχει κάνει για τους μουσουλμάνους που θέλουν να πάρουν το παιδί τους από το μειονοτικό σχολείο του χωριού και να το πάνε σε ελληνόφωνο της πόλης είναι τα μαθητικά δρομολόγια. Κάτι είναι κι αυτό, τουλάχιστον δεν επιβαρύνονται οικονομικά οι γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους σε σχολείο της πόλης.

Γιατί υπάρχουν μειονοτικά σχολεία στη Θράκη;

Η λειτουργία μειονοτικών σχολείων για τους μουσουλμάνους της Θράκης προβλέπεται από τη συνθήκη της Λωζάννης με τη διαφορά πως εκεί γίνεται λόγος για διδασκαλία της μητρικής γλώσσας ανά περιοχή. Αλλά στη συνέχεια Ελλάδα και Τουρκία υπέγραψαν κάποια Μορφωτικά πρωτόκολλα με τα οποία ορίστηκε ως δεύτερη γλώσσα στα μειονοτικά σχολεία η τουρκική.  Με πιο απλά λόγια δηλαδή δυο τρεις άνθρωποι χωρίς να ρωτήσουν κανέναν αποφάσισαν πως μητρική γλώσσα όλων των μουσουλμάνων της Θράκης είναι η τουρκική. Αυτό ίσως είναι το μεγαλύτερο λάθος της ελληνικής πολιτείας στη Θράκη και το πληρώνουν σήμερα τα παιδιά μας. 

Ποια είναι τα μειονεκτήματα των μειονοτικών σχολείων;

Το πρώτο και βασικότερο μειονέκτημα είναι πως τα παιδιά δε διδάσκονται όσο πρέπει τη γλώσσα της χώρας στην οποία ζούνε. Αν δεν υπήρχε ο γνωστός νόμος Παπανδρέου ελάχιστοι μουσουλμάνοι θα είχαν τη δυνατότητα να μπουν μέσω των πανελληνίων εξετάσεων σε κάποιο Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι. της Ελλάδας κι αυτό γιατί δεν ξέρουν καλά ελληνικά κι άρα δεν είναι σε θέση να συναγωνιστούν τους χριστιανούς συνυποψήφιους τους. Ένα δεύτερο κι εξίσου σημαντικό μειονέκτημα είναι πως στα σχολεία αυτά οι μαθητές δε διδάσκονται τη μητρική τους γλώσσα, τη γλώσσα δηλαδή με την οποία τα νανούριζε η μητέρα τους όταν ήταν μωρά.

Τα μειονοτικά σχολεία έχουν μέλλον;

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά κυρίως από τη βούληση και τις διαθέσεις της ελληνικής πολιτείας. Αν στα πομακοχώρια λειτουργήσουν ελληνόφωνα δημοτικά σχολεία τότε τα μειονοτικά σχολεία δεν έχουν μέλλον. Θα γίνει ακριβώς αυτό που έγινε και με τα γυμνάσια πριν μερικές δεκαετίες.

Στην αρχή θα είναι ελάχιστοι οι γονείς που θα πάρουν το παιδί τους από το μειονοτικό σχολείο για να το στείλουν στο ελληνόφωνο που θα λειτουργεί στο χωριό τους, αλλά μετά από μερικά χρόνια η εικόνα αυτή θα αλλάξει και τα υπάρχοντα ελληνόφωνα σχολεία δε θα είναι αρκετά για να υποδεχτούν τα πομακόπουλα που θα τα προτιμήσουν.

Σε ποιο βαθμό οι ελληνοτουρκικές σχέσεις καθορίζουν την ελληνική πολιτική στη Θράκη;

Οι μέχρι τώρα ελληνικές κυβερνήσεις προσπαθούσαν πάντα να παίξουν το ρόλο του καλού γείτονα σε αντίθεση με την Τουρκία, η οποία ποτέ δεν έκανε κάτι ανάλογο. Έτσι λοιπόν η Ελλάδα είχε πάντα μια διάθεση υποχώρησης απέναντι στις απαιτήσεις των Τούρκων για τη Θράκη. Επί της ουσίας δηλαδή στη Θράκη γίνεται περισσότερο αυτό που ζητάει η Τουρκία, σα να μην είναι Ελλάδα εδώ.  Έστω κι αν δεν το ομολογούν, οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν αποδεχτεί ένα καθεστώς συνδιοίκησης με την Τουρκία στη συγκεκριμένη περιοχή. Απαίτηση της Τουρκίας είναι η ύπαρξη των μειονοτικών σχολείων και η Ελλάδα απλά το δέχεται.

Ποιος είναι ο ρόλος του Τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής στη Θράκη;

Το μακρύ χέρι της Άγκυρας. Το Τουρκικό Προξενείο είναι αυτό που κάνει όλη τη δουλειά ώστε σήμερα να έχουν αποκτήσει τουρκική συνείδηση πολλοί Πομάκοι. Στην ουσία λειτουργεί ως οτιδήποτε άλλο παρά ως προξενείο. Καταρχήν από τη στιγμή που επίσημα δεν υπάρχουν Τούρκοι πολίτες στη Θράκη δεν υπάρχει κανένας λόγος να λειτουργεί στην περιοχή Τουρκικό Προξενείο. Ποιος όμως από τη μεριά της ελληνικής πολιτείας θα τολμήσει να το πει αυτό;  Το Τουρκικό Προξενείο μέσω των ανθρώπων του δυστυχώς μπορεί και επηρεάζει χιλιάδες μουσουλμάνους ψηφοφόρους, κυρίως μέσα από τα τζαμιά, όπου στο όνομα της θρησκείας παίζονται πολλά πολιτικά παιχνίδια. Όσο λοιπόν μας κυβερνούν άνθρωποι που βάζουν την καρέκλα πάνω από την πατρίδα, το Τουρκικό Προξενείο θα έχει και ρόλο και φωνή στη Θράκη.

Τα τελευταία χρόνια έχεις αναπτύξει μία έντονη δραστηριότητα τόσο ως δημοσιογράφος όσο και ως προσκεκλημένος ομιλητής σε εκδηλώσεις σχετικά με τη Θράκη σε όλη τη χώρα.

Ήταν το λιγότερο που θα μπορούσα να κάνω τόσο για τους παππούδες μου όσο και για τις επόμενες γενιές. Κυρίως όμως το κάνω διότι δυστυχώς υπάρχουν ακόμα άνθρωποι στην Ελλάδα που δε γνωρίζουν το παραμικρό για τους Πομάκους μουσουλμάνους της Θράκης και ακούγοντας το όνομα Σεμπαϊδήν, Χασάν, Αχμέτ κλπ νομίζουν πως πρόκειται για Τούρκο.  Δε μπορώ να δεχτώ πως εν έτει 2017 ακόμα και σε γειτονικές μας πόλεις υπάρχουν άνθρωποι που δε γνωρίζουν για τους Πομάκους. Έτσι λοιπόν τόσο εγώ όσο και άλλοι Πομάκοι κάνουμε τη μεγάλη αυτή προσπάθεια ώστε να μην υπάρχει ούτε ένας Έλληνας που να μην ξέρει την πραγματικότητα της Θράκης. 

Είσαι ένας ακτιβιστής των γλωσσικών δικαιωμάτων των Πομάκων. Τα πομακικά είναι μία από τις ολιγότερο ομιλούμενες γλώσσες της Ευρώπης. Δεν θα έπρεπε η Ευρωπαϊκή  Ένωση να τα προστατεύει, όπως προστατεύει τόσες άλλες γλώσσες;

Η ίδια η ερώτηση δίνει και την απάντηση. Είναι το αυτονόητο, αλλά θα πρέπει κάποιος να το ζητήσει και αναφέρομαι στην ελληνική πολιτεία. Οι δικές μας δυνάμεις δεν είναι αρκετές ώστε να το κατορθώσουμε. Κάποτε εγώ ο ίδιος ταξίδεψα στις Βρυξέλλες με σκοπό να αναζητήσω κάποιο πρόγραμμα για τη διάσωση της πομάκικης γλώσσας αλλά ως συνήθως επέστρεψα έχοντας στις αποσκευές μου μόνο υποσχέσεις και ψεύτικο ενδιαφέρον. 

Εδώ και αρκετούς μήνες έχεις χαθεί από το προσκήνιο; Γιατί;

Φάνηκε; ΧΑΧΑΧΑΧΑ. Η αλήθεια είναι πως έχω χαθεί γενικότερα αλλά αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να χαίρονται όσοι με ήθελαν στο περιθώριο. Για την ώρα πάντως αντιμετωπίζω ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που με έχει αναγκάσει θέλοντας και μη να μείνω στην άκρη.

 Οι περισσότεροι δε γνωρίζουν για το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισες και υποθέτουν διάφορα πράγματα. Σε ποιο βαθμό ένα πρόβλημα υγείας μπορεί να επηρεάσει έναν πολίτη;

Κι ούτε χρειάζεται να μάθουν ακριβώς. Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα αλλά ευτυχώς από εκείνα που δε θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή. Ελπίζω πως μέσα στον επόμενο μήνα θα υποβληθώ σε μια πολύ ειδική χειρουργική επέμβαση και σε μερικούς μήνες θα είμαι και πάλι όπως πριν.  Επειδή όμως αυτό για την ειδική επέμβαση να ακούγεται λίγο τρομακτικό θέλω απλά να ξέρουν όσοι ενδιαφέρονται για μένα πως πρόκειται για μια ειδική μεν αλλά εντελώς ακίνδυνη και χωρίς την παραμικρή πιθανότητα αποτυχίας επέμβαση. Τουλάχιστον αυτό μου λένε οι εξαιρετικοί επιστήμονες γιατροί στα χέρια των οποίων είχα την τύχη να πέσω. 

Στην Ελλάδα του 2017 υπάρχουν οι αναγκαίες υποδομές για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων υγείας;

Σε τοπικό επίπεδο σίγουρα όχι. Σε μεγάλα νοσοκομεία της χώρας όμως υπάρχουν και σπουδαίοι γιατροί και ο απαιτούμενος εξοπλισμός για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων υγείας Αυτό το έζησα από κοντά πρόσφατα στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης όπου και θα κάνω την επέμβαση στην οποία προαναφέρθηκα.

Η ιστοσελίδα σου η XANTHINET έχει μία τεράστια επισκεψιμότητα πανελλαδικά και έχει καταξιωθεί ως μία έγκυρη πηγή πληροφόρησης. Πόσος αγώνας χρειάστηκε για να το πετύχεις αυτό;

Ομολογώ πως στην αρχή είχα απογοητευτεί πολύ, αλλά δεν άργησα να καταλάβω πως όλα θέλουν το χρόνο τους. Πλέον η επισκεψιμότητα στην ιστοσελίδα είναι παραπάνω κι από ικανοποιητική με αναγνώστες απ' όλη την Ελλάδα. Δεν πρόκειται για κανένα μεγάλο ΜΜΕ , αλλά εκείνο που το κάνει να ξεχωρίζει είναι η προσπάθεια μου για πραγματικά αντικειμενική ενημέρωση. Από την πρώτη στιγμή είχα ξεκαθαρίσει πως εκεί θα έχουν φωνή όλοι και όχι μόνο εκείνοι με τους οποίους συμφωνώ ή τους συμπαθώ.  Έτσι την αντιλαμβάνομαι εγώ τη δημοσιογραφία. Φωνή σε όλους και οι αναγνώστες θα είναι οι μόνοι κριτές. Πάντως αυτό που οι αναγνώστες βλέπουν σήμερα στην XANTHINET.GR είναι ελάχιστο μπροστά σε αυτό που θα δουν μόλις με τη βοήθεια του Θεού ξεπεράσω το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζω. Οι δημοσιογραφικές μου δυνατότητες είναι πολύ μεγαλύτερες, αλλά δυστυχώς με το πρόβλημα που αντιμετωπίζω δε μπορώ να τις αναδείξω.

Υπάρχει πιθανότητα να επιστρέψεις πιο ενεργά στη δημοσιογραφία, όχι απλά μέσα από την XANTHINET αλλά και σε κάποιο ΜΜΕ;

Είναι κάτι που σίγουρα θα το επιδιώξω μόλις αποκατασταθεί η υγεία μου. Δεν είναι εύκολο όμως, ο περιφερειακός τύπος αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές δυσκολίες και δεν ξέρω κατά πόσο θα βρεθεί ΜΜΕ που θα έχει την οικονομική δυνατότητα να απασχολήσει έναν ακόμα δημοσιογράφο. Σίγουρα όμως δεν πρόκειται να εγκαταλείψω τη δημοσιογραφία. Έχω σχέσεις και επαφές με πολλά ΜΜΕ της Ξάνθης, ξέρω πως ευχαρίστως θα μου έδιναν μια θέση αλλά οι οικονομικές δυσκολίες δεν τους το επιτρέπουν. Αυτό όμως θα το δω στο μέλλον, για την ώρα προέχει η αποκατάσταση της υγείας μου.  

Υπάρχει  ενδεχόμενο να αναζητήσεις τηλεοπτική στέγη για πομακόφωνο δελτίο ειδήσεων;

Θα είναι το πρώτο που θα επιδιώξω και μάλιστα χωρίς μισθό. Φτάνει να βρεθεί το μέσο που θα μου δώσει αυτή τη δυνατότητα. Θα το κάνω χωρίς καμία πληρωμή. Για μένα το πομακόφωνο τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων δεν είναι απλά μια δουλειά μέσα από την οποία περιμένω να ζήσω. Είναι μια προσφορά στους συντοπίτες μου Πομάκους αλλά και μια δυνατή απάντηση σε όσους ισχυρίζονται πως οι δυνατότητες της πομάκικης γλώσσας είναι περιορισμένες. 

Στους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς της Ξάνθης οι Πομάκοι δεν έχουν τη δυνατότητα να ακούνε τη μητρική τους γλώσσα. Αντίθετα με τους τουρκόφωνους συμπολίτες μας, που αποτελούν μειοψηφία στον μειονοτικό πληθυσμό της Ξάνθης. Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν προγράμματα ειδήσεων στην πομακική αλλά και εκπομπές με πομάκικα τραγούδια;

Ασφαλώς, αλλά τέτοια απαίτηση δε μπορεί να έχει κανείς από έναν ιδιωτικό ραδιοφωνικό σταθμό. Ο κάθε επιχειρηματίας ιδιοκτήτης ραδιοφωνικού σταθμού αποφασίζει για το πρόγραμμα που θα παρουσιάζει. Την υποχρέωση όμως να παρουσιάζει πομακόφωνες ειδήσεις και εκπομπές την έχει η κρατική ραδιοφωνία.

Είναι κάτι που το είχα επιδιώξει πριν μερικά χρόνια αλλά δε βρήκα ανταπόκριση και δεν επέμενα, μιας και ήδη παρουσίαζα τηλεοπτικό πομακόφωνο δελτίο ειδήσεων. Έτσι κι αλλιώς όμως εγώ δεν έχω σπουδάσει δημοσιογραφία κι άρα δε θα μπορούσα να απασχοληθώ σε έναν κρατικό φορέα ενημέρωσης. Θα μπορούσαν όμως να το κάνουν αυτό Πομάκοι που έχουν πτυχίο δημοσιογράφου.

Πιστεύεις πως τα τουρκόφωνα έντυπα της Θράκης ενισχύονται οικονομικά από ξένα κέντρα για να προβάλλουν αντεθνικές απόψεις και έντονη θρησκευτική μισαλλοδοξία;

Είναι κάτι που το υποψιάζομαι, αλλά δε μπορώ να το ισχυριστώ δημόσια μιας και δε διαθέτω τα απαραίτητα στοιχεία. Αν όμως ισχύει κάτι τέτοιο τότε σίγουρα μιλάμε για ένα ακόμα δυνατό όπλο της Άγκυρας προκειμένου να πετύχει τον εκτουρκισμό των μουσουλμάνων της Θράκης. Ας μην ξεχνάμε πως τα ΜΜΕ είναι μια μορφή εξουσίας και ένα πολύ καλό εργαλείο για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.

 Μετά από τόσα χρόνια παρεμβάσεων στην καθημερινή ζωή της χώρας ποιο συναίσθημα κυριαρχεί: ελπίδα, αγανάκτηση, πίκρα ή κάποιο άλλο;

Απογοήτευση αλλά και πείσμα. Δεν είναι δυνατόν στην Ελλάδα τα αυτονόητα να παραμένουν ζητούμενα. Δεν είναι δυνατόν να σε αντιμετωπίζουν εχθρικά επειδή δηλώνεις Έλληνας και να αντιμετωπίζουν φιλικά τον Έλληνα που δηλώνει Τούρκος. Αυτά δε γίνονται σε καμιά σοβαρή χώρα που σέβεται τους πολίτες της. 

Υπάρχει ενδεχόμενο ο Σεμπαϊδήν Καραχότζα να ασχοληθεί κάποτε με την πολιτική;

Τώρα μου βάζεις δύσκολα. ΠΟΤΕ ΜΗ ΛΕΣ ΠΟΤΕ. Σίγουρα δεν είναι στα άμεσα σχέδια μου. Δε νομίζω πως θα με βοηθήσει σε κάτι μια κομματική ταμπέλα. Άλλωστε και η προσπάθεια που τόσο εγώ όσο και άλλοι Πομάκοι κάνουμε στη Θράκη δεν επιδέχεται κομματικές ταμπέλες. Αυτός είναι ο λόγος που ως τώρα απάντησα αρνητικά στις πολλές προτάσεις που μου έγιναν για να πολιτευτώ.  Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση δέχομαι τέτοιες προτάσεις,  αλλά για την ώρα η απάντηση εξακολουθεί να είναι ΟΧΙ. Αν ωστόσο αργότερα κρίνω πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις να βοηθήσω τον τόπο μου και τους συμπολίτες μου μέσα από την πολιτική ίσως αλλάξω γνώμη.

 Υπάρχει κάποια συνεργασία με  τοπικά κομματικά στελέχη της Ξάνθης;

Συνεργασία όχι, αλλά πολύ καλές σχέσεις με τοπικούς παράγοντες των περισσότερων κομμάτων, ακόμα κι αυτά που εγώ ο ίδιος έχω κατηγορήσει πολλές φορές για τραγικά λάθη στη Θράκη και φυσικά δεν ανακαλώ την κατηγορία μου αυτή. Απλά πρέπει ο κόσμος να ξέρει πως σε όλα σχεδόν τα κόμματα, ακόμα και στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ υπάρχουν σοβαροί παράγοντες σε τοπικό επίπεδο οι οποίοι αναγνωρίζουν τα περί των Πομάκων και εκτιμούν την προσπάθεια μου.  Και μόνο η εκτίμηση τους αυτή για μένα αποτελεί στήριξη για να συνεχίσω. Το θέμα είναι πως τις θέσεις των τοπικών κομματικών παραγόντων για τη μουσουλμανική μειονότητα και τους Πομάκους θα πρέπει να τις υιοθετήσουν κάποτε τα κόμματα τους και σε κεντρικό επίπεδο. Δεν αρκεί το να μιλάνε για Πομάκους π.χ. τα τοπικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΔΝ, το ζητούμενο είναι να μιλήσουν για Πομάκους η Γεννηματά και ο Μητσοτάκης. 

Πώς βλέπεις τις πολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο;

Πολύ φοβάμαι πως θα υπάρξουν γενικότερες αναταράξεις που θα οφείλονται σε πολλούς λόγους. Από τη μια έχουμε την καθημερινή πλέον εισβολή ισλαμιστών στην Ευρώπη κάτι που κατά την άποψη μου μόνο τυχαίο δεν είναι. Από την άλλη οι πολιτικές των μνημονίων και της λιτότητας τα τελευταία χρόνια έχουν σαν αποτέλεσμα την σταθερή πλέον άνοδο της ακροδεξιάς κι αυτό πιστεύω θα φανεί πιο καθαρά τα επόμενα χρόνια. Όχι πως οι λαοί της Ευρώπης έγιναν ξαφνικά ακροδεξιοί, απλά αναζητούν μια διέξοδο από τους προοδευτικούς που δημιούργησαν την Ευρώπη των φτωχών και πεινασμένων λαών. Κάποια στιγμή θα υπάρξει μια έκρηξη, τις συνέπειες της οποίας κανείς δε μπορεί να προβλέψει. 

Είσαι αισιόδοξος για το μέλλον της χώρας μας;

Αυτό εξαρτάται από εμάς τους απλούς πολίτες. Όσο παραμένουμε στον καναπέ με τον φραπέ στο χέρι δε βλέπω να αλλάζει κάτι. Υπάρχουν συμφωνίες που η χώρα μας πρέπει να τηρήσει, άσχετα από το ποιος θα είναι ο επόμενος ή ο μεθεπόμενος Πρωθυπουργός. Αν όμως εμείς οι απλοί πολίτες αποφασίσουμε να αναλάβουμε δράση, δεν αναφέρομαι για επεισόδια, βία κλπ, τότε ίσως δούμε καλύτερες μέρες.  Δράση για μένα δε σημαίνει διαδηλώσεις, συγκεντρώσεις κλπ. Τέτοιες καταστάσεις ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια κι αντί να έρθουν καλύτερες μέρες ήρθαν χειρότερες. Δράση μπορούμε να αναλάβουμε μέσω της κάλπης, αρκεί να μάθουμε να ψηφίζουμε με βάση το συμφέρον της πατρίδας μας και όχι εκείνους που θα μας βολέψουν σε μια δουλειά.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ 

ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Σ. ΚΑΡΑΧΟΤΖΑ:

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ 

ΣΤΗΝ ΠΟΜΑΚΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Κ.Π.Καβάφης, Ιθάκη

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος,

Γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλοπας,

Το θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι^.

Τέτοια στο δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

Αν μεν η σκέψη σου υψηλή, αν εκλεκτή

Συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλοπας,

Τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

Αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

Αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος.

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι

Που με τι ευχαρίστηση, με τι χαρά

Θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους^.

Να σταματήσεις σ’ εμπορεία φοινικικά,

Και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,

Σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι εβένους,

Και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

Όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά^.

Σε πόλεις αιγυπτιακές πολλές να πας,

Να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου να’χεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί ειν’ ο προορισμός σου.

Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.

Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει^.

Και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

Πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο.

Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.

Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

Ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.

Ιtháki

Agîna tórnesh da varvísh na Itháki

Da so mólish da ye dlög póten

Pólan fasaríe, pólan uchénye

Lestrigónïne i Kíklopïne

Ad fkîsnatokne Posidóna da to ye ne strah.

Inakvîne faf tvókne póte níkuga néma da náydesh

Akú ti ye akîlot golâm i akú mi so nazalí sartséso

Nazalévanyeno dapíra mi dushóso i snágoso

Lestrigónïne i Kíklopïne

Dívanek Posidóna néma da srôsnesh

Akú gin a nóshish faf dushóto

Akú ti gi dusháta na kláva atprésh tébe.

Da so mólish da ye dlög póten

Mlógo da so lâtashnïne sabáhove

Sas kakvó drágo she vlézesh

Na limánye sefté vídenï.

Da so spresh na Finíkove dükyánye

I húbovanek mála da zémish

Nadéfeve i korálove, tespíhï i húbavï kámenye

I sâkakvo kámatnï mískeve

Kólkono mózhash po mlógo kámatnï mískeve

Faf mlógï kasabí na ‘Egipto da ídish

Da so nauchísh ad zhéhne so pâli

Dáyma na akîlate da ímash Itháki.

Itám trâbava da fpresh.

’Ala ni móy barzhá hïch

Po húbave mlógo godînï da darzhí

I star da fpresh na Itháki

Zangín sas kanána si kazandísal na pot

Néma drúgï ártïk da ti dáva.

I akú ye náydesh fukaró, Itháki to ye ne razvartâla

Kákta si stánal sofúye, sas kaknáto so si nauchíl

She so si sétil kakná she reché Itháki.

……………………………………

Κ.Π.Λειβαδίτης, Το υπόγειο

Αν άρχιζε ο Θεός μια μέρα να μετράει όσα έφτιαξε,

άστρα, πουλιά, σπόρους, βροχές, μητέρες, λόφους,

θα τέλειωνε ίσως κάποτε. Εγώ κάθομαι εδώ, ολομόναχος,

      μέσα σε τούτο το υγρό υπόγειο, έξω βρέχει,

 και μετράω τα σφάλματα που έκανα, τις μάχες που έδωσα,

     τις δίψες, τις παραχωρήσεις,

μετράω τις κακίες μου, κάποτε θαυμαστές, τις καλοσύνες μου

συχνά επηρμένες, μετράω, μετράω, δίχως ποτέ μου να τελειώνω – α, εσείς,

εσείς ταπεινώσεις, αλτήρες της ψυχής μου,

βαθύ, θρεπτικό ψωμί, αιώνιε πόνε μου,

όλη η δροσιά του μέλλοντος τραγουδάει μες  στις κλειδώσεις μου

την ίδια ώρα που μου στρίβει το λαρύγγι η πείνα χιλιάδων

            φτωχών προγόνων,

κι ω ήττες, συντρόφισσές μου, που μέσα σε μια στιγμή

με λυτρώσατε απ’ τους αιώνιους φόβους της ήττας.

Είμαι κι εγώ ένας Θεός μες στο δικό του σύμπαν, σε τούτο

     το υγρό υπόγειο, έξω βρέχει,

ένα σύμπαν ανεξιχνίαστο κι ανεξάντλητο κι απρόβλεπτο,

ένας Θεός καθόλου αθάνατος,

γι αυτό και τρέμοντας από έρωτα για κάθε συγκλονιστική

κι ανεπανάληπτη στιγμή του.

Faf pótanye

Akú zafátasho Alláh annók déne da brayí kaknána ye stóril,

zvâzdï, píltse, sémeta, dózdove, máykï, barchínkï

mózha da davórsha bannósh. Ya sédom itúy, sam samíchek

     faf isók múdna pótana advón letí,

i bróyem zhíse som grâhove stóril, kólko so som pabóril

   kólko som zagárel, kólko som dával

bróyem si parátkoso, na anagî yátse golâmo,

   bróyem si i húbavoso

chôsto sas golemlîka , bróyem, bróyem i níkuga na davórshom – a vîye

vîye zhíte mo sválihte níhte, nagadíhte mi dushósho da so vdígne visótse

glibók hläb zhîyen námi hránish, dáymashna bólka,

vrit útreshnïso hlâdno payé pésne faf móse kókalye

faf áyni saháte agîna mu udáve gládnine

        móye fukarî dâdï i bábï

i kugána gubâsho faf annó dekakó u vótre kurtelísahte mu

ad zhókne stráha imâsho dáyma da na ízgubem.

I ya som adín Alláh faf tógavoso dünyá, faf isók

     múdna pótana advón letí

anná dünyá, ne sétena, prez sóna i ne vídena

adín Alláh prez hich ne umíranye

zató so tresé ad gálenye za sâkakvo golâmo

     I prez vrâstanye dekakó.

……………………………

William Shakespeare, Hamlet

To be or not to be, that is the question

Whether it is nobler in the mind to suffer

The slings and arrows of outrageous fortune,

Or to take arms against a sea of troubles,

And by opposing end them. To die, to sleep –

No more; and by a sleep to say we end

The heart-ache and the thousand natural shocks

That flesh is heir to – ‘tis a consummation

Devoutly to be wished. To die, to sleep –

To sleep, perchance to dream. Ay, there’s the rub,

For in that sleep of death what dream may come,

When we have shuffled off this mortal coil, must give us pause.

Da si i li da si ne? Izí to pîtom.

Akú ye po húbbe akîlon da tôgli

Kugána to udríva sas kámenye parátik kîsmét

 ‘Ili da zômish tüfékovene sréstu annók deníze ad belé

Ι sas hárpa da gi nadviyésh.

Da umrésh, da zaspísh- Stíga. I sas annó spanyé

Da rechéme óti arnísava sartséno da udríva i davórshaho so mlógïse dûnyóskï udrívanye zhîne ye snágasa prezôla.

Kutrí so na móli inakváne sóna da íma. – Da umrésh, da zaspísh.

Da zaspísh i mózha da vídish sóna. Ah, itúy ye zórot.

Agîna umrésh i zaspísh kakvá sóna da vídish

Agîna séme rastavárili isóy dünyósko snágo,

inazí no spíra.

Πηγή:Εφημερίδα Αγώνας 1 Μαρτίου 2017