Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

Νέα έκδοση για τη γλώσσα που μιλούν οι Πομάκοι

Παπαδημητρίου, Π., Λαλιές Πομάκων της ελληνικής Ροδόπης. Περιφερειακή Αναλυτική Σλαβική και μουσουλμάνοι ομιλητές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη,Θεσσαλονίκη 2013, τ. 1, σ.1-777, τ.2. σελ. 1-717, τ.3, σ. 1-768.

(ΙΜΧΑ 285), 55,00 €

  Tο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου με χαρά ανέλαβε να εντάξει την επιστημονική εργασία του Παναγιώτη Παπαδημητρίου με τίτλο Λαλιές των Πομάκων της Ελληνικής Ροδόπης. Περιφερειακή Αναλυτική Σλαβική και μουσουλμάνοι ομιλητές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στη σειρά των εκδόσεών του, ως ένα θέμα που άπτεται άμεσα των ενδιαφερόντων του Ιδρύματος και ικανοποιεί τους επιστημονικούς του στόχους.
      Τα Πομακικά (Pomatskoso), ο γλωσσικός κώδικας των σλαβόφωνων μουσουλμάνων της Θράκης είναι σύμφωνα με το Χάρτη των Μειονοτικών Γλωσσών του Συμβουλίου της Ευρώπης μία από τις μειονοτικές γλώσσες της Ελλάδας. Αποτελούνται από ποικιλίες της Αναλυτικής Σλαβικής (Ανατολικής Νοτιοσλαβικής, οι ο ποίες έχουν σχέση  σύγκλισης με την Κοινή Βουλγαρική (σχέση Ausbau) και γεωγραφική συνέχεια με τις ποικιλίες που μιλούν οι μουσουλμάνοι και οι χριστιανοί κάτοικοι της βουλγαρικής Ροδόπης.
     Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να συμβάλει στην ενημέρωση των ειδικών, αλλά και του ευρύτερου κοινού εντός και εκτός της Ελλάδας για μερικές ελάχιστα γνωστές διαλέκτους της Αναλυτικής Σλαβικής, οι οποίες εξακολουθούν να ομιλούνται εντός της ελληνικής επικράτειας. Θα ενισχύσει, επίσης, τις προσπάθειες που καταβάλλει ένα δραστήριο τμήμα των ομιλητών του Pomatskoso για να αναδείξει τη μητρική γλώσσα του ως στοιχείο τής εθνοτικής κληρονομιάς του μέσα σε ένα γλωσσικά ανταγωνιστικό και ραγδαία μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον.
Με το σκεπτικό αυτό η Attica Bank και και το  Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, υποστήριξαν την έκδοση της μελέτης, στηρίζοντας, παράλληλα, το εξαίρετο επιστημονικό έργο που επιτελεί το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου.



Ο Γιάννης Τσεκούρας, πρόεδρος του ΙΜΧΑ,  προλογίζοντας το έργο, επισημαίνει, μεταξύ άλλων:

«Κάθε γλώσσα και κάθε γλωσσικό ιδίωμα, όσο μειονοτική/ό κι αν είναι, αποτελεί πλούτο γλωσσικό, πολιτισμικό, κοιμωνικό, ιστορικό και, ίσως, ανθρωπολογικό και ως εκ τούτου πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί».

Στα Προλεγόμενα του συγγραφέα στον Α’ τόμο, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε:

« Το συγκεντρωμένο υλικό επιβεβαιώνει τη διαλεκτική ποικιλομορφία της Αναλυτικής Σλαβικής, καθώς και το ιστορικό της βάθος στο γεωγραφικό χώρο της Ροδόπης. Αποτελεί, επίσης, μία στέρεη βάση δεδομένων που επιτρέπει πλέον να δοθούν τεκμηριωμένες απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν στο βαθμό ετερογένειας των ποικιλιών του Pom’atskoso,  καθώς και στη σχέση τους τόσο με τις υπόλοιπες διαλέκτους του γλωσσικού συνεχούς της Αναλυτικής Σλαβικής όσο και με τις δύο ανεξάρτητες εθνικές γλώσσες που σήμερα το εκφράζουν: την Κοινή Βουλγαρική και την Κοινή Μακεδονοσλαβική. Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να συμβάλλει στην ενημέρωση των ειδικών αλλά και του ευρύτερου κοινού εντός και εκτός της Ελλάδας για μερικές ελάχιστα γνωστές διαλέκτους της Αναλυτικής Σλαβικής, οι οποίες εξακολουθούν να ομιλούνται εντός της ελληνικής επικράτειας. Θα ενισχύσει, επίσης, τις προσπάθειες που καταβάλλει ένα δραστήριο τμήμα των ομιλητών του Pom’atskoso για να αναδείξει τη μητρική γλώσσα του ως στοιχείο της εθνοτικής κληρονομιάς του μέσα σε ένα γλωσσικά ανταγωνιστικό και ραγδαία μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον. Τα Πομακικά αποτελούν για την Ελλάδα μία πολύτιμη ψηφίδα του σημερινού πολιτισμικού και γλωσσικού πλούτου της, καθώς και μια σημαντικότατη ιστορική παρακαταθήκη της παλαιότερης εθνογλωσσικής πολυμορφίας της νοτιοανατολικής Βαλκανικής. Έτσι, είναι πλέον επιβεβλημένες οι πρωτοβουλίες για την περαιτέρω επιστημονική διερεύνησή τους και μάλιστα στο πνεύμα αντίστοιχων πρωτοβουλιών που αναλαμβάνουν τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να διαφυλάξουν τη γλωσσική ετερότητα και τις μειονοτικές-περιφερειακές γλώσσες εντός της επικράτειάς τους».

Περιεχόμενα
των τριών τόμων

Τόμος Α’
ΕΙΣΑΓΩΓΗ (σελ. 17-98)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΕΡΑΝΟΥ (σελ. 99-322)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΣΜΙΝΘΗΣ (σελ. 323-582)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΓΛΑΥΚΗΣ (σελ. 583-760)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΜΕΛΙΒΟΙΩΝ (σελ. 761-776)

Τόμος Β’
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΟΤΥΛΗΣ (σελ. 11-184)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ (σελ. 185-352)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΕΧΙΝΟΥ (σελ. 353-532)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΣΑΤΡΩΝ (σελ. 533-716)

Τόμος Γ’
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΠΑΧΝΗΣ (σελ. 11-226)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΩΡΑΙΟΥ (σελ. 227-378)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΔΗΜΑΡΙΟΥ (σελ. 379-584)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΘΕΡΜΩΝ (σελ. 585-738)
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΓΟΝΙΚΟΥ (σελ. 739-762)